-
1 чистый и красивый
adjcolloq. como una plata -
2 xitanus
Xitanus, gitanos. —Nus tempus d'endenantes cundu you era guaxe, toes les aldines de la miou Tierrina taben ameruxáes d'istes prexones ya d'oitres qu'achegaben fasta lus nuexus chugares catandu dalguna ruquera qu'enzular p'afogar la prietona fame que lus encibiétchaba, peru de toes les xentes qu'achegaben ya caúna col sou rexistru, lus únicus qu'arrapiegaben dalgu yeren lus intelixentes ya estutus xitanus, vou cuntabus nagora a la memoria d'istes ximples, xenciétches, intelixentes ya desprestixáes xentes isti tratu que cheldarun d'enría d'un veicín miou. TRADUCCIÓN.—En los tiempos pasados cuando yo era un niño, todas las aldeas de mi querida Tierrina, estaban, plagadas de estas gentes y de otras parecidas, que llegaban a nuestras aldeas buscando alguna cosa para comer, con el fin de ahogar la grande hambre que los encadenaba, pero de todas las personas que llegaban y cada una con su oficio bien entrenado y aprendido, los únicos que lograban engañar y sacar partido de sus trapisondas eran los inteligentes gitanos. Yo les voy a contar ahora a la memoria de estas simples y sencillas gentes, de estas buenas, inteligentes y despreciadas personas, un trato que hicieron con un vecino de mi aldea que siempre se las dio de listo, pensando que por mal que fuese el trato, él siempre saldría ganando, ya que su pollino valía muy poco. "PIN EL TOIPU" “JOSÉ EL TOPO” —Chegarun lus xitanus naquel díe del mes de coyer el pan mu cedu a la miou aldina, tou la nuétche la borrina apaxiétchara l'aldina con choramicus d'orfina, anxín yera que tous lus erus taben orbayainus, ya lus pancicales llucíen sous espigues enxemáes sous ariestes d'urpinas d'orfinadura, tal paicíen les espigues que yeren xoyes de finu goru, dientru de repuxáus cadexinus de plata de bona lley. —Llegaron los gitanos aquel día del mes de recoger el trigo (agosto), muy temprano a mi aldea, toda la noche la densa niebla había vestido a la aldea con finas lágrimas que casi invisiblemente de la niebla se desprendían, así era que todos sus campos estaban mojados, y los trigales lucían sus espigas llenas sus aristas de delicado rocío, tal parecían las espigas joyas del más fino oro, dentro de repujados de finas cadenas de buena plata de ley. —Taba la borrina pe la fondeirá de lus préus de la braña, ya tal paicíe qu'aquel díe 'l sol diba ser de figal, anxín yera qu'al nun puder coyer el pan per tar moyáu, cuaxi toes les xentes poucu teníen que faer, perque la yerbe tóa ya taba nel payar perque tou 'l branu fora un magosteiru, per isti cheldar toes les xentes andaben d'un lláu p'oitre chuquinandu 'l tempu, menus lus qu'andaben curiandu 'l ganáu. Anxina yera que la ñovedá de lus xitanus faía qu'el cutidianu tempu s'espiertare dálgu qu'agüéchar nuéu. —Aquechus xitanus chegaben prietus comu les rexes del xardu, amagostáus sous focicus pel sol de lus caminus, ya prietus tous sous pelleyus que chebaben al entestate, que cuaxi, cuaxi andaben en porriques, perque tantu lus homes comu les mucheres traíen sous paxiétchus tan eszarapáus, tan amamplenáus d'esgazaduras per tous lus lláus, que solu lus homes tapaben lus coyones, ya les muyeres la clica yal entamu, perque lus nenus andaben cuaxi d'afechu en porriques. Yera aquecha caterba de xitanus ente lus de sou clás lus mái probes, perque nin tan xiquiér teñíen nin pequenu nin ruín querru, tou contu teñíen chebábenlu d'enría de les costiétches ya del llombu de sous pótchinus. Istus xitanus per lu xeneral son mái pelligróuxus ya galaméan munchu máu depriexa d'un lláu p'oitre nun istanti, que lus que cheben querrus, pos ístus xamás faen les rapiegáes de lus oitres, perque tenen teixá dou catalus que son lus querrus dou s'ateíxan. TRADUCCIÓN.—Aquellos gitanos llegaban negros como las barras del xardu, tostados sus rostros por el sol de los caminos, así como también negros eran los cutis que lucían al aire, pues casi del todo andaban desnudos, porque tanto los hombres como las mujeres, traían sus vestidos tan rotos, tan sumamente despedazados por todas partes, que solo los hombres se tapaban los cojones y las mujeres el culo y las tetas porque los niños andaban casi completamente desnudos. —Era aquella tribu de gitanos entre los de su raza los más pobres, porque ni tan siquiera tenían ni ruino, ni pequeño carro, todo cuanto poseían lo llevaban encima de sus esqueléticas costillas y al lomo de sus pollinos. Esta clase de gitanos por regla general eran más peligrosos y se movían con más rapidez de un lado para otro en un instante, cosa que no podían hacer los que llevaban carros, pues estos jamás cometían los ladronizos de los primeros, porque tenían su casa dónde ir a buscarlos que eran los carros donde vivían. —Chuéu toes les xentes de l'aldina que teñíen dalgúna couxa que perder puxérunxe na guardia de llindiar aquechus xitanacus que lu mesmu arrapiegaben una pita, que cuallesquier oitra couxa menus les ferramientes de trabayu ya les madreñas, pos istes prexés yeren p'échus una ufenxa pa sous dinidáes. —Fexerun sou chariegu debaxu lus húrrus, xeitu dou s’ateixaben toes les xentes que comu échus espatuxaben pel mundiu adiantri, yeren ente mucheres guaxes ya homes un cabanáu de mái d'una ucena, ya sólu traíen tres pótchinus, dous burraxus grandies ya enteirus, tan flacus ya prietus comu taben échus, anxín comu 'na pótchinada pequena ya ruina, que viaxaba xin dalgun aparexu danría 'l sou cadarmeiru llombu, you nun sei xin yera perque nun tendríen mái albardes ou lú que fore, ou perque teñía un pótchinín de pouques xemanes tan famientu ya esguiláu comu tous échus. Nun istantín xebrárunse tóus nel trabayar de sous deleres, metandu qu'angunus quedaben debaxu 'l húrru dexaparexandu les couxes de lus pótchinus oitres tremáus pe l'aldina cataban buxíu pa les sous cestiquínes con mires d'escambiayes per comedera, ou leyíen la bona xuerte, ou chaben les cartes, ou miagaben llimosnes aqueches mucheres que chebaben un nenu d’entamu pal cuál pedigueñaben pel amore del Faidor dalgu de lleichi ou farina, ou pataques, ou fabes, pos ya nel atayu del pedigüeñáu tou lu que fora yera p'échus un antroxáu de festa. —Nel treminu de poucu tempu, tizarun el fuéu, puxeron el pote ya fixerun dalgu callentri, nun sei lu que yera, ya despós de ben gradiada l'aldina, rexúntarunse tóus enxemáus d'allegría, ya falandu na sou xerga metanes enzulaban el potaxín qu'encaldaran, tal paicía que yeren mái fellices que tou l'aldina xunta. TRADUCCIÓN.—Pronto todas las gentes de mi aldea que tenían alguna cosa que perder, se pusieron en guardia para cuidar aquellos gitanos, que lo mismo robaban una gallina, que cualquier otra cosa, pues todo les venía bien y érales necesario, todo menos las herramientas de trabajo y las almadreñas, pues estas preséas, eran para ellos una ofensa hacía sus dignidades muy particulares tan sólo con mirarlas. —Hicieron su campamento debajo de los hórreos de la aldea, lugar donde se aposentaban todas las gentes que como ellos caminaban por el mundo adelante, eran entre mujeres, niños y hombres, un tropel de gentes de más de una docena, y sólo traían tres pollinos, dos grandes burros sin capar, tan flacos y hambrientos como estaban sus dueños, así como una borrica pequeña y ruina, que viajaba sin ninguna clase de aparejos encima de su cadavérico lomo, bien fuese porque no tenían más albardas, o porque estaba criando un pollinín de pocas semanas tan hambriento y enflaquecido como todos los seres que componían aquella tribu. En pocos momentos se repartieron todos sus trabajos, mientras que unos se quedaban debajo del hórreo desaparejando las miserables cosas que traían encima de sus pollinos, otros se repartieron por la aldina, buscando la forma de acomodar a sus cestas en el cambio de comedera, otros leían la buena suerte, o echaban las cartas, o pedían limosnas aquellas mujeres que llevaban un niño de rollo entre sus brazos, para el cuál rogaban por el amor del Hacedor, un poco de leche, o harina, patatas, judías, pues ya caminantes en el atajo de pedir, todo cuanto les dieran para ellos era un regalo de fiesta. —Despos d’engayolar un migayu lus sous ventronacus, perque fartar nun viexen féchulu por lo rápido que habían comido, y lo poco que manejaran la cuchara, pués you agüétchabalus andar a xorbiatus de sous pletus ya cazuelus, per lu que cullumbréi que l'únicu que viexen faíu, fora callentar el estómagu conún tarreñaín de caldapius. Falu que coyerun lus sous pótchinus lus homes d'aquecha tribu 'n compaña de lus sous guaxes que comu you yeren zaragoletus, ya xebrárunxe p'escontres la veira 'l ríu, con mires de catar blimbes ya delgu de comedeira pa lus sous burraxus, perque per tous lus lláus taba la campíz amagostá d'afechu per cuaxa de les callores de tou 'l branu, peru lus pótchinus de lus xitanus manque sean viétchus rumien cuallesquier clás de fuéas ou yerbaxus, pos cundu la fame ye grandie, lu mesmu les prexones que lus anemales nun le ponen mal focicu a dalguna clás de comedera, pos tou ye comu 'n mamxar, ya les boques mái escosáes de caniles, rabilen ya ruquen cuaxi lu mesmu que xin lluciéranxe ben ferramientáes, perque la fame fae millagrus en tous lus xentíus menus nel del estómadu. —Un de lus tres pótchinus el de mexor presencia, chevaba una cabezá cuaxi nuéa, con grandies ureyeres, ya mosqueires de collorinus que remataben nunes moutes comu la de les monteires de lus xoldiáus, xegun el miou preciar, aquecha cabezá teñía mái vallor que tous lus paxiétchus, fatus, cacíus e aparexus que chelaba la tribu enteira. TRADUCCIÓN.—Después de entretener o engañar un poco el estómago, porque hartar no debieron de haberlo hecho, por lo rápido que habían comido y lo poco que manejaron la cuchara, pues yo los observaba beber con ansiosos tragos por sus platos o escudillas, por lo que saque en consecuencia, que lo único que habían hecho no había sido otra cosa, que el calentarse un poco el estómago, con aquel puchero de pobres caldos. Dígoles que nada más dejar los platos, cogieron los hombres de aquella tribu sus burros, y acompañados por los niños mayorcitos, se marcharon para la orilla del pequeño río, con miras de buscar mimbres y alguna hierba para darles de comer a sus animales, ya que por todos los lados se encontraba el campo quemado del todo por la causa del excesivo calor de aquel verano, pero los pollinos de los gitanos, así como todas las gentes y animales del mundo, bien sean viejos o nuevos, comen o rumian cualquier clase de alimentación cuando son atacados por el grande hambre, pues con esta esquelética señora por dueña, tanto las personas, como los animales, no le ponen mal hocico a ninguna clase de comida, ya que la más despreciable es un rico manjar, y hasta las bocas limpias de todo diente, trituran y rumian casi lo mismo, que las que tienen un buen dentamen, porque el hambre, hace milagros en todos los sentidos menos en el del estómago. —Uno de los tres pollinos, el de mejor presencia, llevaba puesta una cabezada casi nueva, con grandes orejeras claveteadas, y mosquiteras de diferentes colores, que terminaban en unas borlas, como las que llevan los gorros de los soldados. Según mi apreciar, aquella cabezada tenía ella solo más valor, que todos los vestidos, y demás ropas, cacharros y aparejos de toda la tribu. —Cundu lus xitanus chegarun al regueiru dexarun a la pótchina yal oitre buche xueltus, paque guarecieren per achindi 'l sou antoxu lu pocu que viexe que pastiar, metantu qu'al pótchin de la lluxóusa cabezá, l'arretrigarun al tueru d'una figaleta, chandói achindi delgu de xegáu qu' apradiaben per les xinuexes veires del regueiru, que xegaretaben conún foicinacu, tal paicíe qu’aquel pótchin tratábenlu mexor que a lus oitres, per unguna razón que you entavía nun comprendíe, achindi rucandu arretrigáu a la figalina taba enzulandu lu quei chaben, metandu qu'al lláu d'él taba un xitanu pulgandu ou escortexandu blimbes, cundu paxóu per el cháu d'él Pín el Xordapu, que comencipióu a nomaxe 'l Toipu disdi aquel mesmu díe. Pín qu'entendía d'animales per viexe criáu xempre 'l lláu d'échus, cundu agüétchou aquel burru de bona prexencia, que rucaba comu 'n condenáu aquechus yerbatus, ya qu'auxaba les mosques a patáes, rabotazus ya fasta con xeniu col sou focicu fasta 'l xeitu qu'el ramal lu dexare, comencipióu a falar col xitanu de couxes que you nun ureaba perque taba dalgu lonxe d'échus xugaretiandu a lus mious deleres, metantu uxerba a lus xitanus lu que faíen per la veira del regueiru, anxín me lu dixu que fixera miou tíu, que teñía un patacal per aquechus chugares, ya nun fora que lus xitanus fozaran en él ya l'arrapiegaren un manegáu de pataques. —Nagua you les uyía de lu que falaben, peru xin qu’agüétchaba a Pín afilbanar per tous lus lláus al buche con güeyáes ximulóuxes, pa despós cundu s'allevantóu 'l xitanu dexandu 'l sou trabayu, comincipiar a rexistrar el burru anxín per altu. Despós vilu colar pala sou teixá, paiciéndume qu'espatuxaba mái llixeiru qu'oitres veices, al ratiquín vilu golguer col sou burriquín del ramal, qu’al colocalu ‘l lláu del d'el xitanu paicía un nanu pelu pequenu ya rancuátchu que yera, fói entoncienes cundu m'ariméi 'l lláu d'échus cundu envidayéi que diben cheldar un tratu. TRADUCCIÓN.—Cuando los gitanos llegaron al riachuelo, dejaron a su borrica y al otro pollino sueltos, para que pacieran por allí a su antojo, lo poco que había que patiar mientras que el pollino de la lujosa cabezada le amarrarón al tronco de una pequeña higuera, y allí le dieron algo de pación que recogían en las cuestas y difíciles orillas del torrente, que segaban con una pequeña hoz, tal parecía que aquel pollino le cuidaban mejor que a los otros, por alguna secreta razón que yo no comprendía. Allí rumiando atado a la higuera estaba comiendo lo que le daban, mientras que al lado de él, sentado se encontraba un gitano que parsimoniosamente pelaba las mimbres para hacer cestas, cuando acertó casual o intencionadamente a pasar por el lugar Pín el Sordo, que se comenzaría a llamarlo Pín el Topo en toda la aldea y sus contornos desde aquel mismo día. —Pín que entendía mucho de animales por haberse criado toda su vida entre ellos cuando vio aquel burro de tan buena presencia, que comía como un desespera aquellos hierbajos, que cualquiera de sus animales despreciaría, y que par espantaba las moscas dando recios y enérgicos coces, fuertes rabotazos y hasta con su hocico con recio regio las espantaba hasta el lugar que se lo permitía el ramal que le ataba. Se detuvo y empezó a dialogar con el gitano de cosas que yo no podía oír por encontrarme demasiado alejado de ellos jugando a mi manera, mientras que en todo momento observaba a los gitanos todos sus movimientos, pues así me lo había ordenado un tío mío, que tenía una huerta sembrada de patatas por aquellos lugares, y no fuera a ser que estos condenados entrasen en ella, y le robasen un grande cesto de patatas. —Nada de cuanto hablaban les escuchaba, pero si que observe a Pín con miradas simulosas propiar al pollino por todas partes, para después, cuando se levanto el gitano y dejó su trabajo, comenzar a registrar al jumento así por encima sin mucho detenimiento, para después marcharse camino de su casa, pareciéndome a mí que caminaba con más ligeraza que otras veces. Al poco tiempo le vi retornar con su borriquito del ramal, que al colocarle al lado del de el gitano, tal parecía un enano por lo pequeño y ruin que era, mi curiosidad me hizo acercarme al lado de ellos, y así pude comprobar como querían hacer un trato. —Cundu 'l xitanu agüeyóu 'l buchacu de Pín xonriyendu le dixu, que comu teñía la poucu vergüenxa del querer cambear el sou buchecín, que yera de fierru ferrunóuxu, per el sou pótchin, que yera de goru macizu, pos xin él tal couxa fixera xemeyaría 'l toipu que cambeóu lus güétchus pel ráu. Pín comencipióu falale que xin dalgu tenía qu'apurriye que fora xustu ya non una rapiegada, pos achindi taba pa tóu lu que fore honréu. El xitanu entóus comencipióu a rexistrar el burrín de Pín conél esprapayu de maestru nel ufixu, palpulu ya miróulu tóu em menus tempu del cantíu del pitu, ya despós díxole, qu'l sou borriquín yera mu vieyu, quei faltaben dalgunus molares ya que teñía l'amolaxura de la foría, total que xin quería camiar el buche teñía qu'apurriye déz pexus enría, ya dous pela cabeza, pos al sou pótchin nunye xeivía perque coyíu tou él dientru d'écha. Pín el Xordapu coyu 'l xitanu pela pallabra ya díxole, que taba d'acurdu 'n apurriye lus déz pexus pel pótchín ya dái 'l suyu enría, peru pelu que nun entraba yera nel mercái la cabezá, pos xospechaba qu'aquel lluxóuxu arñés yera 'l frutu d'una rapiegá, ya nun fora la couxa qu'un díe topara 'l sou amu per dalgún merquéu ou feria ya viexese nun vergüenzóuxu compromixu. —Fáigarne 'l favor paixanu, contestoye 'l xitanu nel char del noxáu. ¿Vusté nun ten güeyus nixe focicu de magüetu que ten, p'uxervar qu’ista carbezá ta fecha a la medía del niou pótchin? —Pos xin penxa qu'el cabezal foi afoinái, penxe tamén qu'el burru foi rapiegáu, ya cole con priexa a denunciábe, agora manque m’apurra venti pexus pel pótchin, ya cuatru pel cabezáu nun encaldaríe con úste tratu dalgún perque ye un paixanu escosu de mótchera, anxín que xébrese del miou lláu xinún quer que nus engarradiemus per nomame lladrón. TRADUCCIÓN.—Cuando el gitano vio el enclenque burro de Pín sonriéndose despreciativamente le dijo: —Que como tenía la poca vergüenza de querer cambiarme aquel despreciable borrico que era de hierro herrumbroso, por el su preciado pollino que era de oro macizo. Pues si tal cosa yo hiciese, decía sonriente el gitano, me parecía al topo, que cambió los ojos por el rabo. Pín con suaves palabras le dijo, que si algo de dinero le tenía que dar encima, que fuera una cosa justa y no una ladronada, que allí estaba él para lo que fuese honrado. —El gitano entonces comenzó a buscar los defectos del borrico de Pín, con la experiencia de ser consumado maestro en tal oficio, lo tocó y lo miró entero en menos tiempo del canto del gallo, y después muy seriamente le dijo, que su borrico era muy viejo, que le faltaban algunas muelas, y que tenía el mal de tener muy a menudo diarreas, total que si quería cambiar su pollinín por el suyo, le tenía que dar diez duros encima y dos más por la cabezada, ya que a su pollino no le servía, pues cogía todo él dentro de ella. —Pín el Sordo asiendo al gitano por su palabra le dijo, que estaba de acuerdo en darle los diez pesos por su pollino y el suyo encina, pero por lo que no pasaba era por el comprarle la cabezada, pues sospechaba que aquel lujoso arnés, era sin duda el fruto de un robo, y no fuera la cosa que un día se encontrara con su dueño en algún mercado o feria, y él se viese metido en un vergonzoso compromiso. —Hágame el favor paisano, le contestó el gitano muy enojado y sulfurado, ¿usted no tiene ojos en su cara de bestia para observar que esta cabezada esta hecha a la medida de mi pollino? —Y si piensa que este cabezal ha sido robado, piense también que el pollino venía con él, y ya sabiendo o suponiendo que entrambas cosas son de la procedencia de la rapiña, puede usted marchar con prisa a denunciarme, porque yo ya no le cambiar mi pollino por su enclenque borriquillo, ni aunque me dé veinte duros encima y cuatro más por la cabezada. Así pues, hágame el favor de marcharse de mi lado sino quiere que nos enzarcemos a leñazos, por la causa de usted haberme ofendido llamándome ladrón. —Nun quixe ufendélu bon xitanu, peru you xempre disdi guaxín ureéi falar a les xentes viétchas, qu'el ufixu de lus xitanus ye 'l faer curioxas cestiquines de blimbles, arrapiegar lu que fore ya enduétbichar fadiernus tratus entivocandu lus iñoxentes paixanus. Anxina ye qu'arretiru lu de chamalu lladrón, ya choquémonus la mán dandu per fechu isti tratu. —El xitanu con punxes plasmáes nel sou esquelléticu focicu de tar entabía m' enoxáu díxole a Pín el Xordapu nel encaldar que l'apurría la sou mán, xamás niegu you la miou mán al que pide perdón, peru llancáu t'entavía nel miou vidayu l’ufenxa que me fexu, per ísfu, ya metantu nun se xebre d'afechu de la miou mótcheira, dexemus el tratu namái que nu faláu, ya xin disdi aquindi a la nuetche se me xebra la noxaura, entóus a lu mexor damus el tratu per zarráu. —Cundu chegóu 'l atapecer del díe, Pín el Xordapu fexu prexencia 'l lláu lus hurrus, per ver xin al xitanu le viexe xapaicíu 'l enoxu, ya puénxuse mu cuntentu cundu l'agüétchou reyixe m'allegre ya fellíz al lláu de les sous xentes, per ístu achegóuxe 'l lláu d'él ya nel cheldar quei poñía la mán denría 'l sou homo le dixu. —Bonu xitanu, quéi faemus el tratu ciarrándulu d'afechu ou entavía s'enllamuerga nel char del tar enoxáu. —El xitanu dichadicheiru le dixu que ya taba tan contentu comu endenantes de velu coñocíu, ya qu'el tratu taba piétchau xin d'enría de l'acordiáu l'apurría un cestu pataques pa faer la cena ya un xarricáu de lleiche pa lus nenus pequenus. —Ya fecha la nuetche d’afechu, zarrarun el tratu entrambos cuntentus ya mu xatisfechus, ya Pín el Toipu, colóu pa la sou teixá chevandu 'l burru 'l xitanu pel ramal del lluxosu cabezal, falandoi sou vidayu que viexe fechu un xegún sou paicer,un fadiernu tratu ya qu’el sou pótchinacu naide n'aldea lu quixés manque fora de regalu. Anxín qu‘achegóu a la sou corte col nuéu pótchin, arretrigolu na pexebleira, chói un bon brazáu de yerbe, ya metandu qu'el burru esgalazáu de fame l’ensulaba con priexa, palpolu ya reparóulu per tous sous lláus menus pe lus güétchus, ya quedóu prendáu d'el en tous lus xentíus. TRADUCCIÓN.—No he querido ofenderle buen gitano, pero yo desde niño siempre he oído decir a las gentes viejas, que el oficio de los gitanos, es el hacer hermosas y serviciales cestas de mimbres, robar todo cuanto tuvieran a mano, y enredar buenos tratos equivocando a los inocentes paisanos. Así que retiro lo de llamarle ladrón, y démosnos la mano dando por hecho este trato. —El gitano con señales plasmadas en su esquelético rostro de encontrarse muy enojado, le dijo a Pín el Sordo en el hacer que le daba su mano. —Jamás niego yo mi mano a quién me pide perdón, pero clavado tengo todavía en mi pensamiento la ofensa que me ha hecho al llamarme ladrón, por esta razón, mientras que no se marche del todo de mi pensamiento tan dañino sentimiento, dejemos el trato nada más que en lo hablado, y si desde aquí a la anochecer puedo olvidar la enfadadura que me ha hecho, entonces a lo mejor daremos el trato por hecho. —Cuando llegó el oscurecer del día, Pín el Sordo hizo acto de presencia al lado de los hórreos, para saber si al gitano ya le hubiese desaparecido el enfado, y se puso muy contento cuando le vió, reírse muy alegre y feliz al lado de sus gentes, por esta razón se acercó a su lado, y en el hacer que le ponía halagosamente una mano encima de su hombro le dijo: —Bueno gitano, qué hacemos el trato dándolo por terminado del todo, o todavía se remoja usted en el lar de estar enojado. —El gitano parlanchín y alegre le dijo, que ya se encontraba tan contento como antes de haberle conocido a él, y que el trato estaba cerrado y bien hecho, si encima de lo acordado, le daba un cesto de patatas para hacer la cena, y una jarra de leche para los niños pequeños. —Ya hecha la noche por completo, dieron el trato por hecho, entrambos muy contentos y satisfechos, Pín el Toipu marchó para su casa llevando al burro del gitano asido por el ramal de la lujosa cabezada, diciéndole en silencio su cerebro, que había hecho según su parecer un buen negocio, ya que su pollino nadie en su aldea lo quería aunque lo regalase. Así que llegando a su cuadra con su nuevo burro le ató a la pesebrera, le dio un buen pienso de hierba y mientras que el pollino con grande apetito la engullía con prisa, le palpó y reparó cuidadosamente por todas sus partes menos por los ojos, y quedó prendado de él en todos los sentidos. —Cundu lus malvixus xilbiaban lus albiares d'oitre díe, lus xitanus se xebraben muy cuntentus de miou aldina, ye d'antigu 'l xaber, que cundu lus xitanus encaldan anguna rapiegá, xempre colen endenantes de que les xentes del llugar espierten p'escubriya, foi anxina naquel xuceder, pos cundu Pín El Toípu fói atreínar el ganáu a la sou corte, lu primeiru que fexu fói chái una güétcha 'l sou nuéu pótchín ya viólu corriudu ya uriscu, paiciénduye que despós la fartura de bona yerbe que viexe enzuleu, fasta llucía mexor pelaxe, metandu que faluchandu conxigu mesmu se decía, que namái que auxare la fame del sou curpu, aquel pótchin diba ser mu nomáu n'aldina. —Despós d'abrañar les dous bétchaes que tenía na corte, perqu'el oitre ganáu taba nel puertu, dióule la sou mucher d'almorzar un bon escudítchau de papes con lleichi cabantes d'afoxinar, ya despós de fartu, díxole a la sou muyer que diba dír al puertu pa ver comu s'atopaba 'l ganáu, ya que diba dire axinetáu nel burru p'uxervar la xixa a maneires que tenía. —Anxina foi, que xacóu 'l pótchin de la corte pel ramal fasta la correlá de sou teixu, dou la sou mucher l'aguardaba p'agüétchalu per primeira véiz, ya namái quei llancóu lus sous güeyus denriba, díxole cuntenta 'l sou home que viexe fechu xegún picíe un fadiernu tratu, Pín el Toípu metandu l'aparexaba con l'albardaxa del oitre pótchin que de pequena quei venía cuaxi nui algemía, falabai a la sou muyer ameruxáu d'allegría ya envelexáu per dáxeyes de llistu ante la sou muyer, qu'urear nun uriaba munchu per cuaxes de la sou xordeira, peru qu'al güeyu yal vidayu poucus l'algamían, la sou muyer que yera una andoyona reyía fellíz escontres el sou llistu home, ya entrambus per aquel pótchin per un momentu forun fellices, fasta que Pín escarranquetánduxe denría 'l pótchin, díxole a la sou muche que lluéu taría de regolguía, nel encaldar que con el sou cayaducu l'apuría 'l burru cuaxi cuaxi falagoxamente paque comencipiara a caminar, e anxina lu fexu 'l pótchin ya nun paróu fasta qu'el sou focicu nun truñóu escontres la porta de la teixá del Puchegu, que taba cual char tamén almorzandu les papes, ya dexandu la tareña xaliú a la caleya dou vióu a Pín el Toipu andar al remolín d’un lláu p’oitre de la caleya xin faer brexu d'aquel condenáu pótchin per munchu que col cayáu ya les brindes l’acaidonaba el xétchu d'andar drechu couxa qu'el probe pótchin nun podíe faer per que taba ciegu comu ‘n toípu, ya nun l’escubrióu Pín xinún el Puchegu, que yera un útre p’urear, agüétchar ya envidayar cuallesquier bétcha ou escosá couxa. Ya comu bon puchegu falói a Pín dista maneira: TRADUCCIÓN.—Cuando los tordos malvises silbaban a los despertares del alba alegres y felices del naciente día, los gitanos muy contentos y dichosos se marchaban de mi querida aldea. Es de antiguo ya sabido entre las hidalgas y nobles gentes de estos maravillosos y embrujantes valles y montañas, que cuando los gitanos hacen algún ladronizo, engaño o timo, siempre se ausentan antes que las personas del lugar se despierten para descubrirlos, y así fue en aquel acontecer, pues cuando Pín el Topo ya con el día alumbrado del todo, fue a su cuadra a ordeñar y cebar al ganado, lo primero que hizo fue mirar con marcado profundo a su nuevo pollino, y lo vió recio, con genio espantadizo, pareciéndole a él, que después de la buena hartura de la excelente hierba que había comido, parecía más lucido su pelaje, y hablando consigo mismo muy contento se decía, que nada más que se alejara el hambre de su cuerpo, aquel pollino iba a ser muy renombrado en la aldea. —Después de arreglar las dos vacas paridas que tenía en el establo, porque el otro ganado que tenía por aquella época estaba en el puerto pastiando, le dió su mujer el desayuno, que consistía en una escudilla grande de harina cocida, comida a la par de la espumosa leche recién ordeñada, y después que se hartó, le dijo a su mujer, que iba a ir hasta el puerto, para ver como se encontraba el ganado, y que iba montado sobre el burro, para observar su fuerza y las otras maneras que pudiera tener. Así fue que sacó al pollino de la cuadra cogido de su ramal hasta la corralada de su casa, donde su mujer le esperaba para mirar por primera vez aquel burro tan aponderado de su marido, y nada más que sus ojos le repararon con interesado deseo, díjole muy contenta a su marido, que hubiese hecho según su apreciación un buen trato. —Pín el Toípu mientas le aparejaba con la albarda del otro pollino que de pequeña que era casi no le valía, le decía a su mujer lleno de alegría y endiosado por sentirse agudo y listo ante los ojos de su mujer. —Yo oír no oigo mucho por causa de la sordera, pero a vista e inteligencia muy pocos me alcanzan. La su mujer que era una inocentona, se reía muy feliz hacía su listo marido, y entrambos por aquel pollino en aquellos momentos se sentían felices, y a la par que Pín montaba en su pollino a su mujer le hacía, que muy pronto estaría de vuelta, y seguido le daba al burro con el callado casi, casi como halagándole para que se pusiese en camino, y así lo hizo el buen pollino, no deteniéndose en su camino, hasta que su hocico no tropezó contra la puerta de la casa del satírico, que en aquel suceder también estaba desayunando las papes, y ante tal golpetazo, dejó su escudilla saliendo con rapidez a la calleja, donde vio a Pín el Topo dando vueltas a caballo de su burro de un lado para otro de la calle, sin poder conducir aquel condenado asno, por mucho que lo intentaba con el callado y las bridas para ensenderarlo en el surco del caminar enderechura, cosa que el desgraciado pollino no podía hacer, porque se encontraba tan ciego como el topo, y no descubrió este mal Pín, sino que fue su vecino Satírico, que era un verdadero águila en el oír, ver y pensar en cualquier rica o pobre cosa, y como buen satírico que era le habló a Pín de esta manera: —Disdi güéi Pín el Xordapu tou l'aldina chamarate Pín el Toípu, perque hay que tar de cegaretu comu isti llabrador xin llabiegu, pa nun ver disdi prinxipíu qu'isti pótchin nun vei goteira per dagún de lus dous güetchus. Pín baxóuxe del pótchin xin gurniar pallabra, falagóu 'l burru comu dandói nel entender que nun taba noxáu escontres d'él, coyólu pel ramal ya golguióu arretrigalu na sou corte, dexaparexólu ya chandoi un bon brazáu de yexbe axentóuxe nel pexeble xuntu dél, comencipiandu falaye d'ista maneira: —Nun cuntes miou pótchin que tóu noxaón escontres tigu per que tás cegaretu you sei que yes un bón pótchin, grandie, forte, sanu ya enteiru comu se foxes de parada, per ístu d'aquindi nadiantri you seréi lus tous güetchus, ya tóu farás lus mious trabayus, you te chevaréi ben acaidonáu pel ronzal, ya farás lus mesmus trabayus que cualesquier pótchin de l'aldina, l'únicu que nun podréi será 'l axinetame d'enría tigu, peru de tous lus demás llabores nun me dexarás d'encaldar dalgún, anxine ye, que cuaxi tou contentu de ver fechu 'l tratu con lus condenáus xitanus, quei conisti tratu que fexe conechus, per rexultar tóu cegeretu d'afechu, llimpiarúnme disdi güéi 'l nome de Pín el Xordapu, 'l chamane 'l Puchegu Pín el Toípu, que ye lu mesmu que xin me bautizar el cura. —Y'Anxina foi comu xucedióu, pos aquel xigante de pótchin cegaretu, acaidonáu per el bon envidátchar de Pín el Toípu, yera queríu, aponderáu ya respetáu nun solu na miou aldina, senún entoes les oitres de l'arredonda, ya yera tan renomáu aquel pótchin, perque faía couxes qu'enxemás fixérales dalgún burru que tuviexe lus güeyus con bona vista. El pótchín conel bon pexeble refachénduxe nel cheldar qu'auxaba la fame del sou curpu, ya comu yera xoven dientru lu que cueye, féxose un pótchinon cuaxi paicíu a lus de les paráes de xementales. —Un díe 'l sou veicín díxole a Pín qu'andaba la sou pótchuca callentri, ya quei xin le doxaba que la cabriere 'l sou pótchin, Pín que nun algamíe a faer les puches tamén encalducades comu les cheldaba el sou veicín el Puchegu que foi capaz d'escambiaye 'l nome, xin qu'el sou vidayu cuaxi xempre con intelixencia l'allambraba, per ístu arrespondióule axindi: —Comu 'l miou cegaretu pótchin ye xemental de postineira parada, ya nun solu per sou prexencia, xinún perque paez que ten fasta pequenina alma, xin quiés que cubra la tou pótchina tenes qu'apurrime un pexu, ya isu atinde que yes veicín de la porta la teixada, peru a toes les oitres xentes que queran pedime lu mesmu que tou, cobrareyes dous pexetes mái, perque tener na corte descendencía del miou pótchin, ye teñer la meyor xoya de la pótchineria. Conistu queru falate queríu veicín de la porta la teixá, que con la rebaxa que te faigu ben me pués faer una bona propaganda. TRADUCCIÓN.—Desde el día de hoy Pín el Sordo, toda la aldea te llamará Pín el Topo, porque hay que estar tan ciego como este labrante sin arado, para no ver desde principio que este pollino no veía ni gota por ninguno de entrambos ojos. Pín se apeo de su asno sin pronunciar palabra, a la vez que halagaba al pollino, dándole a entender que no estaba enojado con él y asiéndole por el ramal le volvió a atar dentro de su establo, lo desaparejo y le dio un buen brazado de hierba, y sentándose en el pesebre junto a él, comenzó a hablarle de la siguiente forma: —No pienses mi pollino que estoy enojado contigo, porque te encuentras completamente ciego, yo se muy bien que eres un buen pollino, grande, fuerte, sano y entero, como si fueses de la parada de los sementales, por esto, de ahora en adelante, yo seré tus propios ojos y tu harás los mis trabajos, yo te llevaré bien conducido por el ramal y harás los mismos quehaceres de los demás pollinos de la aldea, lo único que no podré será el ajinetarme encima de tu lomo, pero de todos los demás labores, se que no dejarás de hacer ninguno y hasta puede que los realices mejor que el más avispado de tus hermanos de burrería, por está razón te digo, que casi me encuentro contento de haber realizado tu trato con los condenados gitanos, pues por haber hecho tal negocio con ellos, al resultarme tú del todo ciego, mis vecinos me quitaron desde hoy el nombre de Pin el Sordo, desde el mimo momento que el Puchegu me llamó Pín el Topíu, que es lo mismo que si me bautizase el cura de nuevo. —Aquel gigante de ciego pollino, bien dirigido por el inteligente Pín el Topo, con tal precisión realizaba todos sus trabajos, que era querido, aponderado y respetado, no sólo por las gentes de mi aldea, sino en todas las otras que la rodeaban. Y era tan renombrado aquel excepcional pollino, porque hacía cosas que jamás habían sido hechas por ningún otro pollino aunque tuviese los ojos con buena vista, el ciego burro, que siempre tenía el pesebre lleno de buena hierba, que érale para él manjar divino, engordó y se rehizo, al tenor que iba sacando la miseria y el hambre de su cuerpo, y como era aun joven dentro de lo que cabía, se hizo un pollino aún casi mejor que los que tenían de sementales en la cuadra de la parada. —Un día su vecino el Puchego, le dijo a Pín que su pollina andaba en el celo de necesitar semental, y que si le dejaba que su pollino la cubriera. Pín que no alcanzaba el hacer las sátiras tan bien niveladas y agudas como el Puchegu, que fue capaz de cambiarle el nombre de Pín el Sordo por el de Pín el Toípu, si que su pensamiento casi siempre navegante en la inteligencia le alumbró lo siguiente. —Como mi ciego pollino es semental de postinera parada, y no sólo por su gallarda presencia, sino porque tal parece que también tiene una pequeña alma, si tú deseas que cubra a tu pollina, me tienes que pagar por tal servicio un duro, y esto a ti que eres vecino de la puerta de casa, pero a todas las demás gentes que quieran pedirme lo mismo que tú, les cobraré dos pesos más, pues tener en el establo una descendencia de mi pollino, es lo mismo que poseer la mayor joya de toda la burrería. Con esto pretendo decirte querido vecino de la puerta casa, y con la rebaja que te estoy haciendo, tú bien me puedes hacer una buena propaganda.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xitanus
-
3 tupu
s. Prendedor fabricado de diferentes metales, principalmente de plata con engastes de piedras preciosas. Consiste en un alfiler gigante, cuyo primer extremo es puntiagudo punzante y el otro remata en diferentes figuras artísticas, como una cabeza de cuchara simple o compuesta, una media Luna, un Sol, una estrella, una paloma, etc. y a veces con diges pendientes de cadenilla. Lo usan las mujeres para prenderse los mantos sobre el pecho. SINÓN: khiphki, t'ipana, tupush. || medid. Medida, en general. || Unidad de medida de espacio, de área o de longitud. || Hist. Según el Cronista Bernabé Cobo, el tupu tenía las siguientes dimensiones: 50 brazas de largo por 25 brazas de ancho. En la Colonia se utilizaba, en general, como medida de terreno, siendo sus dimensiones normalmente 88 x 44 varas españolas, aproximadamente 37 por 73 metros, igual a 2,705 metros cuadrados. -
4 right
adj.1 correcto(a) (correct)it's not right no está biento do the right thing hacer lo (que es) debido3 apropiado(a) (appropriate) (lugar, tiempo, acción)4 (mentalmente, fisicamente bien)I'm not feeling quite right no me siento muy biento be as right as rain estar como una rosano one in his right mind… nadie en su sano juicio…he's not quite right in the head no está muy bien de la cabezathe right Honourable similar su señoría, = en el Reino Unido, tratamiento formal aplicado a ministros y ex ministros del gobierno y a ciertos miembros de la aristocracia7 derecho(a) (right-hand)right angle ángulo recto9 acertado, certero.10 recto.11 de derecha.adv.1 directamente (straight)I'll be right back vuelvo en seguidaright now ahora mismothe bullet went right through his arm la bala le atravesó el brazo de parte a parteto go right up to somebody acercarse justo hasta donde está alguienright at the top/back arriba/detrás del todoright here/there aquí/ahí mismoright behind/in the middle justo detrás o atrás/en medio (Am)5 correctamente, bien (to answer, guess)6 (bien)I'm sure it'll all come right for you estoy seguro de que todo te saldrá biento see somebody right asegurar el futuro de alguienit was a mistake, right enough de acuerdo, fue un error7 a la derecha (to look, turn)8 justamente, directamente, directo.intj.2 ¡venga! (when ready to begin) (España), ¡bueno! (Am.)3 correcto, cabal, ándale.4 cierto, verdad, correcto, no es así.s.1 bien (moralidad)2 derecho (entitlement)3 derecha (right-hand side)4 derechazo.5 justicia, derecho.vt.1 enderezar, poner derecho(a) (put upright) (boat, car)to right a wrong terminar con una injusticia3 vindicar.4 enmendar, poner enmienda a.(pt & pp righted) -
5 shed
s.1 cobertizo (en jardín).2 nave (en fábrica), galpón (Andes, Caribe, R.Plata)pp.participio pasado del verbo SHED.pt.pretérito del verbo SHED.vt.1 perder (hojas); derramar (lágrimas, sangre)2 arrojar, quitarse, desprenderse de algo, como una culebra de su piel o un ave de sus plumas, mudar (remove, take away).3 verter, derramar, hacer correr (pour away).4 esparcir, dejar caer.5 exhalar, emitir (exhale).6 despojarse de, arrojar.vi.caer, desunirse, separarse; mudar los cuernos algunos animales.(pt & pp shed) -
6 sloshed
adj.1 como una cuba (familiar), mamado(a) (España, R.Plata), caído(a) (de la perra) (Colombia), ahogado(a) (México)2 borracho, mamado, ebrio, picado.pp.participio pasado del verbo SLOSH.pt.pretérito del verbo SLOSH. -
7 fine
I
1.
adjective1) ((usually of art etc) very good; of excellent quality: fine paintings; a fine performance.) excelente2) ((of weather) bright; not raining: a fine day.) bueno3) (well; healthy: I was ill yesterday but I am feeling fine today!) bien4) (thin or delicate: a fine material.) fino5) (careful; detailed: Fine workmanship is required for such delicate embroidery.) fino, delicado6) (made of small pieces, grains etc: fine sand; fine rain.) fino7) (slight; delicate: a fine balance; a fine distinction.) sutil, delicado8) (perfectly satisfactory: There's nothing wrong with your work - it's fine.) excelente
2. adverb(satisfactorily: This arrangement suits me fine.) muy bien, a la perfección
3. interjection(good; well done etc: You've finished already - fine!) muy bien, bien hecho- finely- finery
- fine art
II
1.
noun(money which must be paid as a punishment: I had to pay a fine.) multa
2. verb(to make (someone) pay a fine: She was fined $10.) multarfine1 adj1. muy bienhow are you? Fine, thanks ¿cómo estás? Muy bien, gracias2. excelente3. bueno4. fino / delgadofine2 n multahe had to pay a £50 fine tuvo que pagar una multa de 50 librasfine3 vb imponer una multa / multarhe was fined £50 le impusieron una multa de 50 librastr[faɪn]1 (thin - hair, thread, sand, rain) fino,-a2 (delicate) fino,-a, delicado,-a3 (subtle) sutil, delicado,-a4 (high-quality) excelente5 (metals) puro,-a, refinado,-a6 (weather) bueno,-a7 (healthy) bien■ I'm fine, thanks estoy bien, gracias8 familiar (all right) bien■ yeah, that'll be fine for me sí, ya me está bien9 ironic (terrible) menudo,-a■ that's another fine mess you've got me into! ¡en menudo lío me has metido!■ you're a fine one to talk! ¡mira quién habla!1 (in small bits) fino, finamente2 familiar (very well) muy bien, a la perfección\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLnot to put too fine a point on it hablando en platato cut it fine dejar algo para muy tarde■ you're cutting it a bit fine, the train leaves in half an hour! ¡has dejado muy poco tiempo, el tren sale en media hora!to get something down to a fine art hacer algo a la perfecciónfine arts bellas artes nombre femenino pluralfine print letra menuda————————tr[faɪn]1 (punishment) multa1 multar, poner una multa1) pure: puro (dícese del oro y de la plata)2) thin: fino, delgado3) : finofine sand: arena fina4) small: pequeño, minúsculofine print: letras minúsculas5) subtle: sutil, delicado6) excellent: excelente, magnífico, selecto7) fair: buenoit's a fine day: hace buen tiempo8) exquisite: exquisito, delicado, fino9)fine arts : bellas artes fplfine n: multa fadj.• admirable adj.• bello, -a adj.• bien adj.• bravo, -a adj.• bueno, -a adj.• caballeresco, -a adj.• donoso, -a adj.• escogido, -a adj.• hermoso, -a adj.• lindo, -a adj.• magnífico, -a adj.• multa (Jurisprudencia) adj.• primoroso, -a adj.• refinado, -a adj.• rumbón, -ona adj.• sutil adj.n.• achaque (Pena) s.m.• condenación s.f.• multa s.f.v.• multar v.
I faɪn1) (usu before n)a) ( excellent) <house/speech/example> magnífico, excelente; <wine/ingredients> de primera calidad, selectogoods of the finest quality — artículos mpl de la mejor calidad
b) (iro)a fine friend you are! — menudo or valiente amigo eres tú! (iró)
I hope it stays o keeps fine — espero que siga haciendo buen tiempo
d) ( elegant) <manners/gentleman/lady> fino, refinado2) (colloq) (pred)a) ( in good health) muy bienb) (OK) bien; ( perfect) perfectomore wine? - no thanks; I'm fine — ¿más vino? - no, gracias, tengo suficiente
3)b) <point/blade/rain/particles> finoto cut it/things fine — no dejarse ningún margen de tiempo
c) < workmanship> fino, delicado; < adjustment> precisothere's a very fine line between eccentricity and madness — la línea divisoria entre la excentricidad y la locura es muy tenue or sutil
II
III
noun multa f
IV
transitive verb multar, ponerle* or aplicarle* una multa a
I [faɪn]1. ADJ(compar finer) (superl finest)1) (=delicate, thin) [thread, hair] fino, delgado; [rain, point, nib] fino; [line] delgado, tenue; (=small) [particle] minúsculofine-nibbed pen — bolígrafo m de punta fina
2) (=good) [performance, example] excelente; (=imposing) [house, building] magnífico; (=beautiful) [object] hermosochance 1., 2)3) (=subtle) [distinction] sutilshe has a fine eye for a bargain — tiene mucho ojo or muy buen olfato para las gangas
there's a fine line between love and hate — la línea que separa el amor del odio es muy tenue, del amor al odio solo hay un paso
4) (=refined) [taste, manners] refinadofeeling5) (=acceptable) bien"is this ok?" - "yes, it's fine" — -¿vale así? -si, está bien
fine! — ¡de acuerdo!, ¡vale!, ¡cómo no! (esp LAm)
that's fine by me — por mí bien, de acuerdo
"would you like some more?" - "no, I'm fine, thanks" — -¿quieres un poco más? -no, gracias, con esto me basta
fine and dandy —
6) (=quite well) muy bienhe's fine, thanks — está muy bien, gracias
7) [weather] buenoone fine day, we were out walking — un día que hacia buen tiempo habíamos salido de paseo
8) iro menudoa fine friend you are! — ¡valiente amigo estás hecho! iro, ¡menudo amigo eres tú! iro
you're a fine one to talk! — ¡mira quién habla!
a fine thing! — ¡hasta dónde hemos llegado!
9) (=pure) [metal] puro, fino2. ADV1) (=well) bien"how did you get on at the dentist's?" - "fine" — -¿qué tal te ha ido en el dentista? -bien
to feel fine — [person] encontrarse bien
2) (=finely)to chop sth up fine — picar algo en trozos menudos, picar algo muy fino
- cut it finewe'll be cutting it pretty fine if we leave at ten — vamos a ir con el tiempo muy justo si salimos a las diez
3.CPDfine art N —
fine wines NPL — vinos mpl selectos
II [faɪn]1.N multa fto get a fine (for sth/doing sth) — ser multado (por algo/hacer algo)
I got a fine for... — me pusieron una multa por...
2.VTto fine sb (for sth/doing sth) — multar a algn (por algo/hacer algo)
* * *
I [faɪn]1) (usu before n)a) ( excellent) <house/speech/example> magnífico, excelente; <wine/ingredients> de primera calidad, selectogoods of the finest quality — artículos mpl de la mejor calidad
b) (iro)a fine friend you are! — menudo or valiente amigo eres tú! (iró)
I hope it stays o keeps fine — espero que siga haciendo buen tiempo
d) ( elegant) <manners/gentleman/lady> fino, refinado2) (colloq) (pred)a) ( in good health) muy bienb) (OK) bien; ( perfect) perfectomore wine? - no thanks; I'm fine — ¿más vino? - no, gracias, tengo suficiente
3)b) <point/blade/rain/particles> finoto cut it/things fine — no dejarse ningún margen de tiempo
c) < workmanship> fino, delicado; < adjustment> precisothere's a very fine line between eccentricity and madness — la línea divisoria entre la excentricidad y la locura es muy tenue or sutil
II
III
noun multa f
IV
transitive verb multar, ponerle* or aplicarle* una multa a -
8 do
du:
1. 3rd person singular present tense - does; verb1) (used with a more important verb in questions and negative statements: Do you smoke?) 02) (used with a more important verb for emphasis; ; ðo sit down) 03) (used to avoid repeating a verb which comes immediately before: I thought she wouldn't come, but she did.) 04) (used with a more important verb after seldom, rarely and little: Little did he know what was in store for him.) 05) (to carry out or perform: What shall I do?; That was a terrible thing to do.) hacer6) (to manage to finish or complete: When you've done that, you can start on this; We did a hundred kilometres in an hour.) hacer7) (to perform an activity concerning something: to do the washing; to do the garden / the windows.) hacer8) (to be enough or suitable for a purpose: Will this piece of fish do two of us?; That'll do nicely; Do you want me to look for a blue one or will a pink one do?; Will next Saturday do for our next meeting?) servir, ir bien, ser suficiente9) (to work at or study: She's doing sums; He's at university doing science.) hacer, dedicarse, estudiar10) (to manage or prosper: How's your wife doing?; My son is doing well at school.) ir11) (to put in order or arrange: She's doing her hair.) arreglar12) (to act or behave: Why don't you do as we do?) hacer, comportarse, actuar13) (to give or show: The whole town gathered to do him honour.) hacer14) (to cause: What damage did the storm do?; It won't do him any harm.) causar, hacer15) (to see everything and visit everything in: They tried to do London in four days.) visitar
2. noun(an affair or a festivity, especially a party: The school is having a do for Christmas.) fiesta, evento- doer- doings
- done
- do-it-yourself
- to-do
- I
- he could be doing with / could do with
- do away with
- do for
- done for
- done in
- do out
- do out of
- do's and don'ts
- do without
- to do with
- what are you doing with
do vb hacerwhat are you doing? ¿qué haces?do as you are told! ¡haz lo que se te dice!how do you do? ¿cómo está usted?Con este saludo, la respuesta típica es también how do you do?to do you good sentarte bien / irte biento do well ir bien / tener éxitowhat do you do? ¿a qué te dedicas? / ¿cuál es tu trabajo?do también se emplea para formular las preguntas en presentedo you like dancing? ¿te gusta bailar?do elephants live in Asia? ¿viven los elefantes en Asia?
Multiple Entries: D.O. do do.
do sustantivo masculino ( nota) C; ( en solfeo) do, doh (BrE);
do sustantivo masculino Mús (de solfeo) doh, do (de escala diatónica) C
do bemol, C-flat
do de pecho, high C
do sostenido, C-sharp Locuciones: dar el do de pecho, to do one's very best 'do' also found in these entries: Spanish: abrochar - acomodada - acomodado - acompañar - anda - animarse - apetecer - apostarse - aprender - arte - así - atañer - atonía - atreverse - bajeza - bastar - bastante - bastarse - bien - bola - bordar - brazo - bricolaje - broma - caballo - cacharro - cada - calaña - campar - capaz - cara - cargar - cascabel - casual - cepillarse - cerrar - colada - coletilla - comer - comandita - comecome - como - componer - componenda - compromiso - común - con - contentarse - contrapelo - corpachón English: about-face - about-turn - actually - advance - again - agree - aim to - all - all-out - allow - any - approachable - approve of - as - ask - aspect - associate - attempt - attribute - authorize - bankrupt - begin - best - born - bunk - burden - business - busywork - by - C - call - can - carry-on - cast - cease - cheap - chief - choose - cleaning - clear - come through - command - commit - compel - compelling - complaint - compute - conception - condescend - conditiondotr[dʊː]■ do you smoke? ¿fumas?■ do you know Susan? ¿conoces a Susan?■ what do they want? ¿qué quieren?■ where does Neil live? ¿dónde vive Neil?■ what film did you see? ¿qué película viste?■ when did they leave? ¿cuándo se fueron?■ do come with us! ¡ánimo, vente con nosotros!■ I did post it, I swear! ¡sí que lo mandé, te lo juro!■ do you like basketball? - yes, I do ¿te gusta el baloncesto? - sí, me gusta■ did you see the film? - no, I didn't ¿viste la película? - no, no la vi■ who wears glasses? - Brian does ¿quién lleva gafas? - Brian■ who broke the vase? - I did ¿quién rompió el florero? - yo■ you don't smoke, do you? no fumas, ¿verdad?■ you like fish, don't you? a ti te gusta el pescado, ¿verdad?■ she lives in Madrid, doesn't she? vive en Madrid, ¿verdad?■ you went to their wedding, didn't you? tú fuiste a su boda, ¿verdad?■ they didn't believe you, did they? no te creyeron, ¿verdad?1 (gen) hacer■ what are you doing here? ¿qué haces aquí?■ what are you doing this weekend? ¿qué vas a hacer este fin de semana?■ whatever you do, don't drink alcohol hagas lo que hagas, no bebas alcohol■ what can I do about it? ¿qué quieres que haga yo?2 (as job) hacer, dedicarse■ what do you do (for a living)? ¿a qué te dedicas?■ what does he want to do when he leaves university? ¿a qué quiere dedicarse cuando deje la universidad?3 (carry out - job, task) hacer, realizar, llevar a cabo; (- duty) cumplir con■ I've got to do the cooking/cleaning tengo que cocinar/limpiar■ have you done your homework? ¿has hecho los deberes?4 (study) estudiar■ do you do biology at school? ¿estudias biología en el instituto?5 (solve - puzzle) solucionar; (- crossword, sum) hacer6 (produce, make - meal) preparar, hacer; (drawing, painting, translation, etc) hacer; (offer - service) servir, tener, hacer; (- discount) hacer■ does this pub do food? ¿sirven comidas en este pub?7 (attend to) atender, servir■ what can I do for you? ¿en qué le puedo servir?8 (put on, produce - play, opera, etc) presentar, dar, poner en escena; (play the part of) hacer el papel de9 (finish, complete) terminar■ have you done moaning? ¿has terminado de protestar?10 (achieve) lograr, conseguir■ he's done it! ¡lo ha conseguido!11 (travel over - distance) recorrer, hacer; (complete - journey) hacer, ir; (travel at - speed) ir a■ we did London to Nottingham in two and a half hours fuimos de Londres a Nottingham en dos horas y media12 (be sufficient for) ser suficiente; (be satisfactory for, acceptable to) ir bien a■ will 6 glasses do you? ¿será suficiente con seis vasos?■ yes, that will do me nicely sí, eso me irá perfectamente13 familiar (cheat, swindle) estafar, timar; (rob) robar; (arrest, convict) coger; (fine) encajar una multa; (serve time in prison) cumplir■ you've been done! ¡te han timado!1 (act, behave) hacer2 (progress) ir■ how are you doing? ¿qué tal vas?, ¿cómo te van las cosas?■ how are we doing for time? ¿cómo andamos de tiempo?3 (complete, finish) terminar■ have you done with the hairdryer? ¿has terminado con el secador?4 (be sufficient) bastar, ser suficiente, alcanzar■ will one slice do for you? ¿tendrás suficiente con una rebanada?■ that'll do! ¡basta!5 (be satisfactory, suitable) servir, estar bien■ well, I suppose it'll have to do bueno, supongo que tendrá que servir■ it (just/simply) won't do no puede ser■ this cushion will do as/for a pillow este cojín servirá de almohada\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLthat does it! ¡esto ya es la gota que colma el vaso!, ¡ya está bien!to be/have to do with somebody/something tener que ver con alguien/algoto do business with somebody negociar con alguiento do drugs drogarse, consumir drogasto do one's best hacer lo mejor posibleto do one's hair peinarseto do one's military service hacer el servicio militarto do one's nails arreglarse las uñasto do something again volver a hacer algoto do something for somebody (help) hacer algo por alguien 2 (flatter, suit) favorecer a alguien, quedarle bien a alguien 3 (please) atraer a alguien, decirle algo a alguienwhat's done is done a lo hecho, pechoyou've done it now ahora sí que la has hecho buena1) carry out, perform: hacer, realizar, llevar a caboshe did her best: hizo todo lo posible2) prepare: preparar, hacerdo your homework: haz tu tarea3) arrange: arreglar, peinar (el pelo)4)to do in ruin: estropear, arruinar5)to do in kill: matar, liquidar famdo vi1) : haceryou did well: hiciste bien2) fare: estar, ir, andarhow are you doing?: ¿cómo estás?, ¿cómo te va?3) finish: terminarnow I'm done: ya terminé4) serve: servir, ser suficiente, alcanzarthis will do for now: esto servirá por el momento5)to do away with abolish: abolir, suprimir6)to do away with kill: eliminar, matar7)to do by treat: tratarhe does well by her: él la trata biendo v auxdo you know her?: ¿la conoces?I don't like that: a mí no me gusta esoI do hope you'll come: espero que vengasdo you speak English? yes, I do: ¿habla inglés? síexpr.• cargarse v.• eliminar v.• liquidar v.expr.• buscarle tres pies al gato expr.• encontrarle defectos a todo expr.v.(§ p.,p.p.: did, done) = arreglar v.• desempeñar v.• ejecutar v.• hacer v.(§pres: hago, haces...) pret: hic-pp: hechofut/c: har-•)• obrar v.• resolver v.
I
1. duː, weak form dʊ, də1) hacer*are you doing anything this evening? — ¿vas a hacer algo esta noche?
to have something/nothing to do — tener* algo/no tener* nada que hacer
can I do anything to help? — ¿puedo ayudar en algo?
what have you done to your hair? — ¿qué te has hecho en el pelo?
I don't know what I'm going to do with you! — no sé qué voy a hacer contigo!; see also do with
2) ( carry out) \<\<job/task\>\> hacer*to do one's homework — hacer* los deberes
3) ( as job)what do you do? — ¿usted qué hace or a qué se dedica?
what does he do for a living? — ¿en qué trabaja?
4) (achieve, bring about)she's done it: it's a new world record — lo ha logrado: es una nueva marca mundial
he's late again: that does it! — vuelve a llegar tarde esto ya es la gota que colma el vaso!
to do something for somebody/something: that mustache really does something for him la verdad es que le queda muy bien el bigote; what has EC membership done for Greece? — ¿en qué ha beneficiado a Grecia ser miembro de la CE?
5)a) (fix, arrange, repair)b) ( clean) \<\<dishes\>\> lavar; \<\<brass/windows\>\> limpiar6) (make, produce)a) \<\<meal\>\> preparar, hacer*would you do the carrots? — ¿me preparas (or pelas etc) las zanahorias?
b) \<\<drawinganslation\>\> hacer*7) (BrE) ( offer)they do a set meal for £12 — tienen un menú de 12 libras
8) (suffice for, suit)two shirts will do me — con dos camisas me alcanza or tengo suficiente
9) ( travel)the car has only done 4,000 miles — el coche sólo tiene 4.000 millas
10)a) ( study) estudiarb) ( visit) (colloq) \<\<sights/museum\>\> visitar11) ( Theat)a) ( play role of) hacer* el papel deb) ( take part in) \<\<play\>\> actuar* enc) ( impersonate) imitar12) (colloq) ( serve in prison) cumplir13) (BrE colloq)a) (catch, prosecute) agarrarb) ( cheat) estafar, timarI've been done! — me han estafado or timado!
14) ( use) (sl)to do drugs — drogarse*, consumir drogas
15) (colloq) ( finish) terminarare o (esp BrE) have you done complaining? — ¿has terminado de quejarte?
2.
vi1) (act, behave) hacer*2) (get along, manage)how are you doing? — ¿qué tal estás or andas or te va?
how do you do? — ( as greeting) mucho gusto, encantado
how do? — (colloq & dial) ¿qué tal?
how are we doing for time/cash? — ¿cómo or qué tal vamos or andamos de tiempo/dinero?
she did well/badly in her exams — le fue bien/mal en los exámenes
to do well/badly out of something — salir* bien/mal parado de algo
3) (go on, happen) (colloq) (in -ing form)nothing doing! — ni hablar!, ni lo sueñes!
4)a) (be suitable, acceptable)look, this won't do! — mira, esto no puede ser!
it's not ideal, but it'll do — no es lo ideal, pero sirve
I'm not going to cook, bread and cheese will do for them! — no pienso cocinar, se tendrán que conformar con pan y queso
b)to do for o as something: this box will do for o as a table — esta caja nos servirá de mesa
5) ( be enough) ser* suficiente, alcanzar*, bastarone bottle will do — con una botella basta or es suficiente
6) ( finish) (in past p) terminarI'm not o (BrE) I haven't done yet! — no he terminado todavía
7)
3.
1) Sense Iv aux [El verbo auxiliar do se usa para formar el negativo (I 1) y el interrogativo (I 2), para agregar énfasis (I 3) o para sustituir a un verbo usado anteriormente (II)]2)a) (used to form negative)I do not o don't know — no sé
I did not o didn't see her — no la vi
b) (with inversion after negative adv)3)a)Ex:does this belong to you? — ¿esto es tuyo?did I frighten you? — ¿te asusté?/Ex:b)Ex:boy, do you need a bath! — Dios mío! qué falta te hace un baño!/Ex:4)a)( emphasizing)Ex:you must admit, she did look ill — tienes que reconocer que tenía mala carado be quiet! — ¿te quieres callar?/Ex:b)Ex:I haven't decided, but if I do accept... — todavía no lo he decidido, pero si aceptara.../Ex:not only does it cost more, it also... — no sólo cuesta más, sino que también...
c) ( in legal formulae)5)Ex:do you live here? - yes, I do/no, I don't — ¿vives aquí? - sí/noshe wanted to come, but he didn't — ella quería venir, pero él noshe found it in your drawer - oh, did she? — lo encontró en tu cajón - ¿ah, sí?I don't need a haircut - yes, you do! — no necesito cortarme el pelo - cómo que no!she says she understands, but she doesn't — dice que comprende, pero no es así/Ex:6)Ex:you know Bob, don't you? — conoces a Bob, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?I told you, didn't I? — te lo dije ¿no? or ¿no es cierto?/Ex:I, Charles Brown, do solemnly swear that... — yo, Charles Brown, juro solemnemente que...
•Phrasal Verbs:- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II duː1) c (party, gathering) (colloq) fiesta f, reunión f2) ( state of affairs) (colloq) (no pl)fair dos — (BrE colloq)
fair dos all round — a partes iguales para todos; (as interj) seamos justos!
3)do's and don'ts — ( rules) normas fpl
III dəʊ
I [duː] ( 3rd pers sing present does) (pt did) (pp done)1. TRANSITIVE VERB1) hacerwhat are you doing tonight? — ¿qué haces esta noche?
what's this doing on my chair? — ¿qué hace esto en mi silla?
what's to be done? — ¿qué se puede hacer?
what's the weather doing? — ¿qué tal tiempo hace?
•
to do sth again — volver a hacer algo, hacer algo de nuevoit will have to be done again — habrá que volver a hacerlo, habrá que hacerlo de nuevo
•
what's he ever done for me? — ¿qué ha hecho él por mí?what can I do for you? — ¿en qué puedo servirle?, ¿qué se le ofrece? (LAm)
could you do something for me? — ¿me podrías hacer un favor?
what are we going to do for money? — ¿de dónde vamos a sacar dinero?
the new measures will do a lot for small businesses — las nuevas medidas serán de gran ayuda para las pequeñas empresas
after the accident she couldn't do much for herself — después del accidente casi no podía valerse por sí misma
•
if you do anything to him I'll kill you — si le haces algo te matowhat's he done to his hair? — ¿qué se ha hecho en el pelo?
•
what have you done with my slippers? — ¿dónde has puesto mis zapatillas?what am I going to do with you? — ¿qué voy a hacer contigo?
what are you doing with yourself these days? — ¿qué haces ahora?
what am I going to do with myself for the rest of the day? — ¿qué puedo hacer el resto del día?
living 2., 1)she didn't know what to do with herself once the children had left home — se encontró un poco perdida cuando sus hijos se fueron de casa
2) (=carry out) [+ work, essay] hacerSome [do] + noun combinations require a more specific Spanish verb:•
he did a drawing/ portrait of her — la dibujó/retrató, hizo un dibujo/retrato de ella•
to do one's duty (by sb) — cumplir con su deber (con algn)3) (=clean)4) (=arrange, prepare) [+ vegetables] preparar; [+ room] hacer, arreglarhair 1., 1)this room needs doing — hay que hacer or arreglar esta habitación
5) (=spend) pasar6) (=finish)now you've (gone and) done it! * — ¡ahora sí que la has hecho buena! *
that's done it! * we're stuck now — ¡la hemos fastidiado! * ahora no podemos salir de aquí
that does it! * that's the last time I lend him my car — ¡es el colmo! or ¡hasta aquí hemos llegado!, es la última vez que le dejo el coche
good 2., 2)have you done moaning? * — ¿has acabado de quejarte?
7) (=offer, make available)8) (=study) [+ university course, option] hacer, estudiarI want to do Physics at university — quiero hacer or estudiar física en la universidad
to do Italian — hacer or estudiar italiano
9) (Theat) [+ play] representar, poner; [+ part] hacer10) (=mimic) [+ person] imitar11) (Aut, Rail etc) (=travel at) [+ speed] ir a; (=cover) [+ distance] cubrir12) (=attend to)proud13) * (=visit) [+ city, museum] visitar, recorrer; [+ country] visitar, viajar por14) * (=be suitable, sufficient for)will a kilo do you? — ¿le va bien un kilo?
that'll do me nicely — (=be suitable) eso me vendrá muy bien; (=suffice) con eso me basta
15) * (=cheat) estafar, timar; (=rob) robarI've been done! — ¡me han estafado or timado!
16) * (=prosecute) procesar; (=fine) multar17) * (=beat up) dar una paliza aI'll do you if I get hold of you! — ¡te voy a dar una paliza como te pille!
2. INTRANSITIVE VERB1) (=act) hacer•
you would do better to accept — sería aconsejable que aceptaras•
do as you think best — haga lo que mejor le parezca•
do as you are told! — ¡haz lo que te digo!•
she was up and doing at 6 o'clock — a las 6 de la mañana ya estaba levantada y trajinando•
you would do well to take his advice — harías bien en seguir su consejowell I, 1., 1)•
you could do a lot worse than marry her — casarte con ella no es lo peor que podrías hacer2) (=get on)•
he did badly in the exam — le fue mal en el examen•
you can do better than that — (essay, drawing) puedes hacerlo mejor; iro (=find better excuse) ¡y qué más!•
how is your father doing? — ¿cómo está tu padre?, ¿cómo le va a tu padre?how are you doing? * — ¿qué tal?, ¿cómo te va?
how did you do in the audition? — ¿qué tal or cómo te fue en la audición?
how do you do? (greeting) ¿cómo está usted?, gusto en conocerlo (LAm); (as answer) ¡mucho gusto!, ¡encantado!•
he's doing well at school — le va bien en el colegio3) (=be suitable)•
it doesn't do to upset her — cuidado con ofenderla•
will this one do? — ¿te parece bien este?will it do if I come back at eight? — ¿va bien si vuelvo a las ocho?
will tomorrow do? — ¿iría bien mañana?
it's not exactly what I wanted, but it will or it'll do — no es exactamente lo que quería pero servirá
•
that won't do, you'll have to do it again — así no está bien, tendrás que volver a hacerlomake 1., 4)•
you can't go on your own, that would never do! — no podemos consentir que vayas sola, ¡eso no puede ser!4) (=be sufficient) bastar•
three bottles of wine should do — bastará con tres botellas de vino•
will £20 do? — ¿bastarán 20 libras?, ¿tendrás bastante con 20 libras?that will do! — ¡basta ya!
5) (=happen)"could you lend me £50?" - "nothing doing!" — -¿me podrías prestar 50 libras? -¡de ninguna manera! or -¡ni hablar!
have you done? — ¿ya has terminado or acabado?
don't take it away, I've not done yet — no te lo lleves, ¡aún no he terminado or acabado!
I haven't done telling you — ¡no he terminado de contarte!
•
I've done with travelling — ya no voy a viajar más, he renunciado a los viajesI've done with all that nonsense — ya no tengo nada que ver or ya he terminado con todas esas tonterías
have you done with that book? — ¿has terminado con este libro?
7) * (=clean) hacer la limpieza (en casa)3. AUXILIARY VERBThere is no equivalent in Spanish to the use of in questions, negative statements and negative commands.do you understand? — ¿comprendes?, ¿entiendes?
where does he live? — ¿dónde vive?
didn't you like it? — ¿no te gustó?
why didn't you come? — ¿por qué no viniste?
2) (negation)I don't understand — no entiendo or comprendo
don't worry! — ¡no te preocupes!
don't you tell me what to do! — ¡no me digas lo que tengo que hacer!
do tell me! — ¡dímelo, por favor!
do sit down — siéntese, por favor, tome asiento, por favor frm
I do wish I could come with you — ¡ojalá pudiera ir contigo!
but I do like it! — ¡sí que me gusta!, ¡por supuesto que me gusta!
so you do know him! — ¡así que sí lo conoces!
rarely does it happen that... — rara vez ocurre que...
a)"did you fix the car?" - "I did" — -¿arreglaste el coche? -sí
"I love it" - "so do I" — -me encanta -a mí también
"he borrowed the car" - "oh he did, did he?" — -pidió el coche prestado -¿ah sí? ¡no me digas!
I like this colour, don't you? — me gusta este color, ¿a ti no?
"do you speak English?" - "yes, I do/no I don't" — -¿habla usted inglés? -sí, hablo inglés/no, no hablo inglés
"may I come in?" - "(please) do!" — -¿se puede pasar? -¡pasa (por favor)!
"who made this mess?" - "I did" — -¿quién lo ha desordenado todo? -fui yo
"shall I ring her again?" - "no, don't!" — -¿la llamo otra vez? -¡no, no la llames!
he lives here, doesn't he? — vive aquí, ¿verdad? or ¿no es cierto? or ¿no?
I don't know him, do I? — no lo conozco, ¿verdad?
it doesn't matter, does it? — no importa, ¿no?
she said that, did she? — ¿eso es lo que dijo?
4. NOUN1) (Brit) * (=party) fiesta f ; (=formal gathering) reunión fthey had a big do for their twenty-fifth anniversary — dieron una gran fiesta por su vigésimo quinto aniversario
2) (in phrases)•
the do's and don'ts of buying a house — lo que debe y lo que no debe hacerse al comprar una casa•
it's a poor do when... — es una vergüenza cuando...- do by- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II
[dǝʊ]N (Mus) do m* * *
I
1. [duː], weak form [dʊ, də]1) hacer*are you doing anything this evening? — ¿vas a hacer algo esta noche?
to have something/nothing to do — tener* algo/no tener* nada que hacer
can I do anything to help? — ¿puedo ayudar en algo?
what have you done to your hair? — ¿qué te has hecho en el pelo?
I don't know what I'm going to do with you! — no sé qué voy a hacer contigo!; see also do with
2) ( carry out) \<\<job/task\>\> hacer*to do one's homework — hacer* los deberes
3) ( as job)what do you do? — ¿usted qué hace or a qué se dedica?
what does he do for a living? — ¿en qué trabaja?
4) (achieve, bring about)she's done it: it's a new world record — lo ha logrado: es una nueva marca mundial
he's late again: that does it! — vuelve a llegar tarde esto ya es la gota que colma el vaso!
to do something for somebody/something: that mustache really does something for him la verdad es que le queda muy bien el bigote; what has EC membership done for Greece? — ¿en qué ha beneficiado a Grecia ser miembro de la CE?
5)a) (fix, arrange, repair)b) ( clean) \<\<dishes\>\> lavar; \<\<brass/windows\>\> limpiar6) (make, produce)a) \<\<meal\>\> preparar, hacer*would you do the carrots? — ¿me preparas (or pelas etc) las zanahorias?
b) \<\<drawing/translation\>\> hacer*7) (BrE) ( offer)they do a set meal for £12 — tienen un menú de 12 libras
8) (suffice for, suit)two shirts will do me — con dos camisas me alcanza or tengo suficiente
9) ( travel)the car has only done 4,000 miles — el coche sólo tiene 4.000 millas
10)a) ( study) estudiarb) ( visit) (colloq) \<\<sights/museum\>\> visitar11) ( Theat)a) ( play role of) hacer* el papel deb) ( take part in) \<\<play\>\> actuar* enc) ( impersonate) imitar12) (colloq) ( serve in prison) cumplir13) (BrE colloq)a) (catch, prosecute) agarrarb) ( cheat) estafar, timarI've been done! — me han estafado or timado!
14) ( use) (sl)to do drugs — drogarse*, consumir drogas
15) (colloq) ( finish) terminarare o (esp BrE) have you done complaining? — ¿has terminado de quejarte?
2.
vi1) (act, behave) hacer*2) (get along, manage)how are you doing? — ¿qué tal estás or andas or te va?
how do you do? — ( as greeting) mucho gusto, encantado
how do? — (colloq & dial) ¿qué tal?
how are we doing for time/cash? — ¿cómo or qué tal vamos or andamos de tiempo/dinero?
she did well/badly in her exams — le fue bien/mal en los exámenes
to do well/badly out of something — salir* bien/mal parado de algo
3) (go on, happen) (colloq) (in -ing form)nothing doing! — ni hablar!, ni lo sueñes!
4)a) (be suitable, acceptable)look, this won't do! — mira, esto no puede ser!
it's not ideal, but it'll do — no es lo ideal, pero sirve
I'm not going to cook, bread and cheese will do for them! — no pienso cocinar, se tendrán que conformar con pan y queso
b)to do for o as something: this box will do for o as a table — esta caja nos servirá de mesa
5) ( be enough) ser* suficiente, alcanzar*, bastarone bottle will do — con una botella basta or es suficiente
6) ( finish) (in past p) terminarI'm not o (BrE) I haven't done yet! — no he terminado todavía
7)
3.
1) Sense Iv aux [El verbo auxiliar do se usa para formar el negativo (I 1) y el interrogativo (I 2), para agregar énfasis (I 3) o para sustituir a un verbo usado anteriormente (II)]2)a) (used to form negative)I do not o don't know — no sé
I did not o didn't see her — no la vi
b) (with inversion after negative adv)3)a)Ex:does this belong to you? — ¿esto es tuyo?did I frighten you? — ¿te asusté?/Ex:b)Ex:boy, do you need a bath! — Dios mío! qué falta te hace un baño!/Ex:4)a)( emphasizing)Ex:you must admit, she did look ill — tienes que reconocer que tenía mala carado be quiet! — ¿te quieres callar?/Ex:b)Ex:I haven't decided, but if I do accept... — todavía no lo he decidido, pero si aceptara.../Ex:not only does it cost more, it also... — no sólo cuesta más, sino que también...
c) ( in legal formulae)5)Ex:do you live here? - yes, I do/no, I don't — ¿vives aquí? - sí/noshe wanted to come, but he didn't — ella quería venir, pero él noshe found it in your drawer - oh, did she? — lo encontró en tu cajón - ¿ah, sí?I don't need a haircut - yes, you do! — no necesito cortarme el pelo - cómo que no!she says she understands, but she doesn't — dice que comprende, pero no es así/Ex:6)Ex:you know Bob, don't you? — conoces a Bob, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?I told you, didn't I? — te lo dije ¿no? or ¿no es cierto?/Ex:I, Charles Brown, do solemnly swear that... — yo, Charles Brown, juro solemnemente que...
•Phrasal Verbs:- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II [duː]1) c (party, gathering) (colloq) fiesta f, reunión f2) ( state of affairs) (colloq) (no pl)fair dos — (BrE colloq)
fair dos all round — a partes iguales para todos; (as interj) seamos justos!
3)do's and don'ts — ( rules) normas fpl
III [dəʊ] -
9 easy
1) (not difficult: This is an easy job (to do).) fácil2) (free from pain, trouble, anxiety etc: He had an easy day at the office.) tranquilo3) (friendly: an easy manner/smile.) natural4) (relaxed; leisurely: The farmer walked with an easy stride.) tranquiloeasy adj fácilit looks difficult, but actually it's easy parece difícil, pero en realidad es fáciltr['iːzɪ]1 (not difficult) fácil, sencillo■ is it easy to get a bank loan? ¿es fácil conseguir un crédito del banco?2 (comfortable) cómodo,-a, holgado,-a3 (unworried, relaxed) tranquilo,-a4 (readily exploited, cheated) fácil1 con cuidado, con calma■ go easy with that vase, it's valuable ten cuidado con aquel jarrón - es valioso■ easy on the whisky! ¡no te pases con el whisky!\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLeasy on the ear agradable al oídoeasy on the eye agradable a la vistaeasy to please poco exigenteeasy come, easy go así como viene se vaeasy does it poco a poco, con cuidadoit's easier said than done del dicho al hecho hay mucho trechostand easy SMALLMILITARY/SMALL descansentake it easy! ¡tranquilo,-a!to be easy as pie familiar estar chupado,-ato go easy on somebody no reñir tanto a alguiento go easy on something no pasarse con algoto take it easy / take things easy tomar(se) las cosas con calmaeasy chair sillón nombre masculino, butacaeasy game / easy prey presa fácileasy listening música ligeraeasy money dinero fácileasy terms facilidades nombre femenino plural de pago1) : fácil2) lenient: indulgenteadj.• descansado, -a adj.• desembarazado, -a adj.• fácil adj.• holgado, -a adj.• lento, -a adj.
I 'iːzi1) ( not difficult) fácilit's easy to see that... — es fácil ver que...
easy money — dinero m fácil, plata f (AmS fam) fácil or dulce (AmL fam)
that's easy for you to say — se dice muy fácil, es fácil hablar
2) ( undemanding) < life> fácil, desahogadoeasy terms — ( Busn) facilidades de pago
to be easy on the eye/ear — ser* agradable a la vista/al oído
3)a) ( lenient)to be easy on somebody — ser* poco exigente or severo con algn
b) ( without strong opinion) (esp BrE colloq) (pred)I'm easy — me da igual or lo mismo
II
1) ( without difficulty)love/money doesn't come easy — el amor/dinero no es fácil de conseguir
easy come, easy go — así como viene se va
2)a) (slowly, calmly) despacio, con calmato take it/things easy — tomárselo/tomarse las cosas con calma
b) ( sparingly)go easy on o with the sugar — no te pases or (Méx) llévatela suave con el azúcar (fam)
c) ( leniently)['iːzɪ]1. ADJ(compar easier) (superl easiest)1) (=not difficult) [task, job, decision, victory] fácilit is easy to see that... — es fácil ver que...
fluorescent jackets are easy to see at night — las chaquetas fluorescentes son fáciles de ver por la noche
•
to be far from easy — no ser nada fácil•
that's easy for you to say — para ti es fácil decirlo•
to have it easy — tenerlo fácil•
they made it very easy for us — nos lo pusieron muy fácil"Russian made easy" — "ruso sin esfuerzo"
•
it's an easy mistake to make — es un error que se comete fácilmente•
to be none too easy — no ser nada fácil•
to be easy on the eye/ear — ser or resultar agradable a la vista/al oído•
to be within easy reach of sth — estar muy cerca de algo•
to have an easy ride — (fig) tener las cosas fáciles•
that's easier said than done! — ¡eso se dice pronto!, es fácil decirlo, pero hacerlo...I'd love to tell her to get lost but that's easier said than done — me encantaría mandarla al cuerno pero no es tan fácil de hacer
•
to buy sth on easy terms — (Comm) comprar algo con facilidades de pago•
to take the easy way out — (fig) optar por el camino más fácil- be on easy street2) (=relaxed) [life] cómodo, relajado; [manners] relajado, natural; [disposition, conversation, conscience] tranquilo; [smile] fácil; [voice, tone, style] natural; [pace] lento, pausado; [movement] suelto, relajadoI'm easy * — (=not particular) me es igual or me da igual
•
to feel easy (in one's mind) — sentirse tranquiloI don't feel easy about leaving the children with that woman — no me siento tranquilo dejando a los niños con esa mujer
•
he has or enjoys an easy relationship with his stepchildren — tiene una relación muy buena or se lleva muy bien con los hijos de su mujer•
you can rest easy — puedes estar tranquilo•
to be on easy terms with sb — estar en confianza con algn3) (=promiscuous) [woman] fácil•
a woman of easy virtue — † euph una mujer ligera de cascos2.ADV•
we can all breathe easy now — ahora todos podemos respirar tranquilos•
taking orders doesn't come easy to him — no le resulta fácil obedecer órdeneseasy come, easy go — tal y como viene se va
•
easy does it! — ¡despacio!, ¡cuidado!, ¡con calma!•
go easy with the sugar — no te pases con el azúcarstand 3., 1)take it easy! * — (=don't worry) ¡cálmete!, ¡no te pongas nervioso!; (=don't rush) ¡despacio!, ¡no corras!
3.CPDeasy chair N — butaca f, sillón m (Sp)
EASY, DIFFICULT, IMPOSSIBLE ► Fácil, difícil and imposible are followed directly by the infinitive when they qualify the action itself:easy touch * N (=person) —
Solving the problem is easy
It's easy to solve the problem Es fácil resolver el problema
It is sometimes difficult/impossible to control oneself En ocasiones es difícil/imposible controlarse ► When the adjective qualifies a noun or pronoun rather than the verb, de is inserted before the infinitive:
The problem is easy to solve El problema es fácil de resolver
That's difficult or hard to believe Eso es difícil de creer
Semtex is impossible to detect El Semtex es imposible de detectar NOTE: Remember in this case to make the adjective agree with the noun or pronoun it describes:
Some of his works are difficult to classify Algunas de sus obras son difíciles de encasillar For further uses and examples, see main entry* * *
I ['iːzi]1) ( not difficult) fácilit's easy to see that... — es fácil ver que...
easy money — dinero m fácil, plata f (AmS fam) fácil or dulce (AmL fam)
that's easy for you to say — se dice muy fácil, es fácil hablar
2) ( undemanding) < life> fácil, desahogadoeasy terms — ( Busn) facilidades de pago
to be easy on the eye/ear — ser* agradable a la vista/al oído
3)a) ( lenient)to be easy on somebody — ser* poco exigente or severo con algn
b) ( without strong opinion) (esp BrE colloq) (pred)I'm easy — me da igual or lo mismo
II
1) ( without difficulty)love/money doesn't come easy — el amor/dinero no es fácil de conseguir
easy come, easy go — así como viene se va
2)a) (slowly, calmly) despacio, con calmato take it/things easy — tomárselo/tomarse las cosas con calma
b) ( sparingly)go easy on o with the sugar — no te pases or (Méx) llévatela suave con el azúcar (fam)
c) ( leniently) -
10 for
fo:
1. preposition1) (to be given or sent to: This letter is for you.) para2) (towards; in the direction of: We set off for London.) para, hacia, en dirección a3) (through a certain time or distance: for three hours; for three miles.) durante4) (in order to have, get, be etc: He asked me for some money; Go for a walk.) (pedir dinero); (salir) a (pasear)5) (in return; as payment: He paid $2 for his ticket.) por6) (in order to be prepared: He's getting ready for the journey.) para7) (representing: He is the member of parliament for Hull.) por8) (on behalf of: Will you do it for me?) por9) (in favour of: Are you for or against the plan?) por, a favor de10) (because of: for this reason.) por, a causa de11) (having a particular purpose: She gave me money for the bus fare.) para12) (indicating an ability or an attitude to: a talent for baking; an ear for music.) para13) (as being: They mistook him for someone else.) por, para14) (considering what is used in the case of: It is quite warm for January (= considering that it is January when it is usually cold).) para15) (in spite of: For all his money, he didn't seem happy.) a pesar de
2. conjunction(because: It must be late, for I have been here a long time.) ya que, puesto quefor prep1. parais this the train for London? ¿es éste el tren que va a Londres?2. porI bought it for £12 lo compré por 12 libraswhat can I do for you? ¿qué puedo hacer por ti?3. desde hace4. durante5. de"T" for Tony "T" de Tonywhat's the word for "cheese" in Spanish? ¿cómo se dice "cheese" en español?6. a favor deare you for the plan, or against it? ¿estás a favor del plan, o en contra?tr[fɔːSMALLr/SMALL]1 (intended) para■ there's a phone call for Mr. Smith hay una llamada para el Sr. Smith2 (purpose) para■ what's this for? ¿para qué sirve esto?■ shall we meet for lunch? ¿quedamos para comer?3 (destination) para■ where do I catch the train for Newcastle? ¿dónde se coge el tren para Newcastle?4 (in order to help, on behalf of) por5 (because of, on account of) por, a causa de■ a meeting has been called for 10.00 se ha convocado una reunión para las 10.00■ I've lived here for 5 years hace 5 años que vivo aquí, vivo aquí desde hace 5 años■ it's the first accident here for a long time es el primer accidente que ocurre aquí desde hace mucho tiempo8 (in exchange, as replacement of) por■ I got it for £500 lo conseguí por 500 libras■ the record went for $50 el disco se vendió por 50 dólares9 (in favour of, in support of) por, a favor de■ who did you vote for? ¿a quién votaste?■ are you for or against the new laws? ¿estás a favor o en contra de las nuevas leyes?10 (despite) a pesar de, para; (considering, contrast) para■ I still love him, for all his faults lo quiero, a pesar de todos sus defectos11 (as) de, como, por■ what do they use for fuel? ¿qué utilizan de combustible?12 (in order to obtain) para■ for further details... para más información....13 (representing) por; (meaning) de■ I can't go to the meeting - will you go for me? no puedo asistir a la reunión - ¿quieres ir en mi lugar?■ what's the Spanish for "pool"? ¿cómo se dice "pool" en castellano?14 (as regards, concerning) por, en cuanto a■ for my part, he can do as he likes por mí, que haga lo que quiera■ as for him, who cares? en cuanto a él, ¿a quién le importa?■ luckily for us, it didn't rain afortunadamente para nosotros, no llovió15 (as part of, as being) por, para■ do you know that for a fact? ¿lo sabes a ciencia cierta?■ what do you want for dinner? ¿qué quieres para comer?1 para16 formal use literal ya que, puesto que\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas for me por mi parte, en cuanto a mífor all I know que yo sepafor all that a pesar de todo, con todofor good para siemprefor the first time por primera vezfor the last time por última vezoh for...! ¡ojalá tuviera...!■ oh for a star to guide my way! ¡ojalá tuviera una estrella que me guiara los pasos!there's nothing for it but... no hay más remedio que...to be for it cargárselafor ['fɔr] conj: puesto que, porquefor prepclothes for children: ropa para niñosit's time for dinner: es la hora de comer2) because of: porfor fear of: por miedo dea gift for you: un regalo para tihe fought for his country: luchó por su patriaa cure for cancer: una cura para el cáncerfor your own good: por tu propio bienI bought it for $5: lo compré por $5a lot of trouble for nothing: mucha molestia para nada7) as for: para, con respecto ahe's going for two years: se va por dos añosI spoke for ten minutes: hablé (durante) diez minutosshe has known it for three months: lo sabe desde hace tres mesesconj.• para conj.• pues conj.• ya que conj.n.• por s.m.prep.• a causa de prep.• como prep.• de prep.• durante prep.• en honor de prep.• en lugar de prep.• para prep.• por prep.
I fɔːr, fɔː(r), weak form fər, fə(r)1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque[fɔː(r)] When for is part of a phrasal verb, eg look for, make for, stand for, look up the verb. When it is part of a set combination, eg as for, a gift for, for sale, eager for, look up the other word.1. PREPOSITION1) (=going to) parathe train for London — el tren para or de Londres
2) (=intended for) parais this for me? — ¿es para mí esto?
3) (to express purpose) parawe went to Tossa for our holidays — fuimos a pasar las vacaciones a Tossa, fuimos a Tossa para las vacaciones
•
what for? — ¿para qué?what's it for? — ¿para qué es or sirve?
what do you want it for? — ¿para qué lo quieres?
what did you do that for? — ¿por qué hiciste eso?
4) (employment) para5) (=on behalf of)"I can't iron this shirt" - "don't worry, I'll iron it for you" — -no puedo planchar esta camisa -no te preocupes, yo te la plancho
"I still haven't booked the ticket" - "I'll do it for you" — -no he reservado el billete todavía -ya lo haré yo
who is the representative for your group? — ¿quién es el representante de vuestro grupo?
6) (=as in) de7) (=in exchange for) porhe'll do it for £25 — lo hará por 25 libras
for every one who voted yes, 50 voted no — por cada persona que votó a favor, 50 votaron en contra
•
to pay 50 pence for a ticket — pagar 50 peniques por una entradathe government will match each donation pound for pound — el gobierno igualará cada donativo, libra a libra
•
I sold it for £5 — lo vendí por or en 5 libras8) (=to the value of)a cheque for £500 — un cheque or talón por valor de 500 libras
how much is the cheque for? — ¿por cuánto es el cheque?
a) (making comparisons) parahe's tall/mature for his age — es alto/maduro para su edad or para la edad que tiene
b) (specifying)it was too difficult for her — era demasiado difícil para ella, le era demasiado difícil
that's easy for you to say — para ti es fácil decirlo, a ti te es fácil decirlo
10) (=in favour of) a favor deanyone for a game of cards? — ¿alguien se apunta a una partida de cartas?
•
are you for or against the idea? — ¿estás a favor o en contra de la idea?are you for or against us? — ¿estás con nosotros o en contra?
•
I'm all for it — estoy completamente a favor•
the campaign for human rights — la campaña pro derechos humanos, la campaña en pro de los derechos humanos•
a collection for the poor — una colecta a beneficio de los pobres11) (=as, by way of)what's for dinner? — ¿qué hay para cenar?
12) (=because of) por•
for fear of being criticized — por miedo a la crítica, por temor a ser criticado13) (=in spite of) a pesar de•
for all his wealth — a pesar de su riquezafor all he promised to come, he didn't — a pesar de habérmelo prometido, no vino
a) (future/past duration)When translating for and a period of time, it is often unnecessary to translate for, as in the examples below where durante is optional:Alternatively, translate [for] using [durante], or, especially when talking about very short periods, [por]. Use [por] also with the verb [ir], although again it is often optional in this case:I'm going for three weeks — me voy tres semanas, estaré allí tres semanas
for a moment, he didn't know what to say — por un momento, no supo qué decir
Use hace... que and the present to describe actions and states that started in the past and are still going on. Alternatively use the present and desde hace. Another option is sometimes llevar and the gerund. Don't use the present perfect in Spanish to translate phrases like these, unless they are in the negative.he won't be back for a couple of hours/days — no regresará hasta dentro de un par de horas/días, tardará un par de horas/días en regresar
he has been learning French for two years — hace dos años que estudia francés, estudia francés desde hace dos años, lleva dos años estudiando francés
it has not rained for 3 weeks — hace 3 semanas que no llueve, no llueve or no ha llovido desde hace 3 semanas, lleva 3 semanas sin llover
I have known her for years — hace años que la conozco, la conozco desde hace años
Notice how the tenses change when talking about something that [had] happened or [had been] happening [for] a time:I haven't seen her for two years — hace dos años que no la veo, no la he visto desde hace dos años, no la veo desde hace dos años, llevo dos años sin verla
he had been learning French for two years — hacía dos años que estudiaba francés, estudiaba francés desde hacía dos años, llevaba dos años estudiando francés
I hadn't seen her for two years — hacía dos años que no la veía, no la había visto desde hacía dos años, no la veía desde hacía dos años, llevaba dos años sin verla
15) (=by, before) paracan you do it for tomorrow? — ¿lo puedes hacer para mañana?
when does he want it for? — ¿para cuándo lo quiere?
16) (=on the occasion of) parahe asked his daughter what she would like for her birthday — le preguntó a su hija qué le gustaría para su cumpleaños
17) (=for a distance of)you can see for miles from the top of the hill — desde lo alto de la colina se puede ver hasta muy lejos
for this to be possible... — para que esto sea posible...
it's not for me to tell him what to do — yo no soy quien para decirle or no me corresponde a mí decirle lo que tiene que hacer
•
it's bad for you to smoke so much — te perjudica fumar tanto•
it's best for you to go — es mejor que te vayas•
there is still time for you to do it — todavía tienes tiempo para hacerlowhat's the German for "hill"? — ¿cómo se dice "colina" en alemán?
oh for a cup of tea! — ¡lo que daría por una taza de té!
exampleI'll be for it if he catches me here! * — ¡me la voy a cargar si me pilla aquí! *
2.CONJUNCTION liter pues, puesto queshe avoided him, for he was rude and uncouth — lo eludía puesto que or pues era grosero y ordinario
* * *
I [fɔːr, fɔː(r)], weak form [fər, fə(r)]1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque -
11 put
putpresent participle - putting; verb1) (to place in a certain position or situation: He put the plate in the cupboard; Did you put any sugar in my coffee?; He put his arm round her; I'm putting a new lock on the door; You're putting too much strain on that rope; When did the Russians first put a man into space?; You've put me in a bad temper; Can you put (=translate) this sentence into French?) poner, colocar2) (to submit or present (a proposal, question etc): I put several questions to him; She put her ideas before the committee.) presentar3) (to express in words: He put his refusal very politely; Children sometimes have such a funny way of putting things!) expresar4) (to write down: I'm trying to write a letter to her, but I don't know what to put.) poner; escribir5) (to sail in a particular direction: We put out to sea; The ship put into harbour for repairs.) echar al mar•- put-on- a put-up job
- put about
- put across/over
- put aside
- put away
- put back
- put by
- put down
- put down for
- put one's feet up
- put forth
- put in
- put in for
- put off
- put on
- put out
- put through
- put together
- put up
- put up to
- put up with
put vb1. poner / colocar2. metertr[pʊt]■ where did you put the matches? ¿dónde has puesto las cerillas?2 (write, mark) poner, apuntar, escribir■ what did you put for number six? ¿qué pusiste en el número seis?3 (cause to be) poner■ what's put you in such a bad mood ¿qué te ha puesto de tan mal humor?4 (rate, classify) poner5 (express) expresar, decir■ how shall I put it? ¿cómo te lo diría?6 (calculate, estimate) calcular7 SMALLSPORT/SMALL (shot) lanzar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be hard put to do something serle difícil a uno hacer algoto not know where to put oneself no saber dónde ponerse, no saber dónde esconderseto put an end to something acabar con algo, poner fin a algoto put in a good word for somebody recomendar a alguiento not put it past somebody (to do something) creer a alguien muy capaz (de hacer algo)to put one over on somebody engañar a alguiento put paid to something estropear algoto put something right arreglar algoto put somebody on the train, plane, etc acompañar a alguien al tren, al avión, etcto put somebody to bed acostar a alguiento put somebody to death ejecutar a alguiento put somebody up to something incitar a alguien a hacer algoto put something out to contract subcontratar algoto put something to good use hacer buen uso de algoto put the blame on somebody echar la culpa a alguiento put two and two together atar cabosto put something up for sale poner algo en ventato stay put quedarse quieto,-a1) place: poner, colocarput it on the table: ponlo en la mesa2) insert: meterit put her in a good mood: la puso de buen humorto put into effect: poner en práctica4) impose: imponerthey put a tax on it: lo gravaron con un impuesto5) subject: someter, ponerto put to the test: poner a pruebato put to death: ejecutar6) express: expresar, decirhe put it simply: lo dijo sencillamente7) apply: aplicarto put one's mind to something: proponerse hacer algo8) set: ponerI put him to work: lo puse a trabajar9) attach: darto put a high value on: dar gran valor a10) present: presentar, exponerto put a question to someone: hacer una pregunta a alguienput vi1)to put to sea : hacerse a la mar2)to put up with : aguantar, soportaradj.• puesto, -a adj.pret., p.p.(Preterito definido y participio pasivo de "to put")• colocar v.v.(§ p.,p.p.: put) = lanzar v.• meter v.• poner v.(§pres: pongo, pones...) pret: pus-pp: puestofut/c: pondr-•)• situar v.pʊt
1.
2)a) ( place) poner*; (with care, precision etc) colocar*, poner*; ( inside something) meter, poner*to put something in the oven — poner* or meter algo en el horno
did you put salt in it? — ¿le pusiste or le echaste sal?
I put myself on the list — me apunté or me puse en la lista
not to know where to put oneself o (AmE also) one's face (colloq) — no saber* dónde ponerse or meterse
to put something behind one — olvidar or superar algo
b) (install, fit) poner*3)a) ( thrust)she put her head around the door/out of the window — asomó la cabeza por la puerta/por la ventana
b) (send, propel)c) ( Sport)to put the shot — lanzar* el peso
4)a) ( rank) poner*she puts herself first — se pone ella primero or en primer lugar
to put something above/before something: I put honesty above all other virtues para mí la honestidad está por encima de todas las demás virtudes or por encima de todo; he puts his art before everything else — antepone su arte a todo
b) (in competition, league)this victory puts them in o into the lead — con esta victoria pasan a ocupar la delantera
c) ( estimate)to put something at something: I'd put the figure at closer to $40,000 — yo diría que la cifra es más cercana a los 40.000 dólares
5) ( cause to be) poner*to put something to good use — \<\<time/ability/object\>\> hacer* buen uso de algo
6) (make undergo, cause to do)to put somebody to something: I don't want to put you to any trouble no quiero causarle ninguna molestia; I put her to work — la puse a trabajar; death, shame I 1), test I 1) b) etc
7)a) (attribute, assign)to put something on something: I couldn't put a price on it no sabría decir cuánto vale; I put a high value on our friendship — valoro mucho nuestra amistad
b) ( impose)to put something on something/somebody: they put a special duty on these goods gravaron estos artículos con un impuesto especial; to put the blame on somebody echarle la culpa a algn, culpar a algn; it put a great strain on their relationship — eso sometió su relación a una gran tensión
8)a) (instill, infect)to put something in(to) something: who put that idea into your head? — ¿quién te metió esa idea en la cabeza?
b) ( cause to have)to put something in(to) something: the fresh air put some color into his cheeks — el aire fresco les dio un poco de color a sus mejillas
9)a) ( invest)to put something into something — \<\<money\>\> invertir* algo en algo
b) (bet, stake)to put something on something — \<\<money\>\> apostar* or jugarse* algo a algo
c) ( contribute)to put something toward something — contribuir* con algo a algo, poner* algo para algo
10) (fix, repose)to put something in something/somebody: I put my trust in you puse or (liter) deposité mi confianza en ti; I don't put much faith in conventional medicine — no le tengo mucha fe a la medicina convencional
11) ( present) \<\<views/case\>\> exponer*, presentar; \<\<proposal\>\> presentarto put something to somebody: to put a question to somebody hacerle* una pregunta a algn; the employers' offer will be put to a mass meeting la oferta de la patronal será sometida a votación en una asamblea; I put it to you that... — (frml) mi opinión es que...
12) (write, indicate, mark) poner*what shall I put? — ¿qué pongo?
13) ( express) decir*(let me) put it this way: I wouldn't invite him again — te digo lo siguiente: no lo volvería a invitar
to put something well/badly — expresar algo bien/mal
2.
to put to sea — hacerse* a la mar, zarpar
Phrasal Verbs:- put away- put back- put by- put down- put in- put off- put on- put out- put over- put past- put up[pʊt] (pt, pp put)1. TRANSITIVE VERBFor set combinations consisting of put + noun, eg put a price on, put a strain on, put an end to, put at risk, put out of business, put in touch with look up the noun. For put + adverb/preposition combinations, see also phrasal verbs.1) (=place, thrust)a) (physically) poner; (with precision) colocar; (=insert) meter, introducir more frm; (=leave) dejar•
I put a serviette by each plate — puse or coloqué una servilleta junto a cada plato•
put it in the drawer — ponlo en el cajónshe put the chairs in a circle — puso or colocó las sillas en círculo
shall I put milk in your coffee? — ¿te pongo leche en el café?
he put a coin in the slot — puso or metió or more frm introdujo una moneda en la ranura
you should put your money in a bank — deberías poner or more frm depositar el dinero en un banco
•
I put a sheet of paper into the typewriter — puse or coloqué una hoja de papel en la máquina de escribir•
he put his keys on the table — puso or dejó las llaves en la mesaI put some more coal on the fire — puse or eché más carbón en el fuego
she put her head on my shoulder — apoyó or recostó la cabeza en mi hombro
•
she put her head out of the window — asomó la cabeza por la ventana•
he put his hand over his mouth — se tapó la boca con la mano, se puso la mano en la boca•
he put his head round the door — asomó la cabeza por la puerta•
I put my fist through the window — rompí la ventana con el puñobed 1., 1), flight II, stay I, 1., 1), a) Some put + noun combinations require a more specific Spanish verb. For very set combinations look up the noun.•
he put the shell to his ear — se puso or se acercó la concha al oído•
the syllabus puts a lot of emphasis on languages — el programa (de estudios) hace or pone mucho énfasis en los idiomas•
I wouldn't put any faith in what he says — yo no creería lo que dice, yo no tendría ninguna confianza en lo que dice•
you can put that idea out of your head — ya te puedes quitar esa idea de la cabezablame 1., figure 1., 6), trust 1., 1), tax 1., 1)•
this puts the responsibility on drivers to be aware of the law — esto responsabiliza a los conductores de estar enterados de la ley2) (=cause to be) poner•
to put sb in a good/bad mood — poner a algn de buen/mal humorthis puts me in a very awkward position — esto me pone or deja en una situación muy difícil
his win today puts him in second place overall — la victoria de hoy le pone or coloca en segunda posición en la clasificación general
•
to put sb on a diet — poner a algn a dieta or a régimen3) (=cause to undertake)•
she put him to work immediately — lo puso a trabajar en seguida4) (=express) decirI don't quite know how to put this — la verdad, no sé cómo decir esto
•
as Shakespeare puts it — como dice Shakespeare•
to put it bluntly — para decirlo claramente, hablando en plata *•
I find it hard to put into words — me resulta difícil expresarlo con palabras•
how shall I put it? — ¿cómo lo diría?let me put it this way... — digámoslo de esta manera..., por decirlo de alguna manera...
to put it another way, it'll save you three hours — por decirlo de otra manera, te ahorrará tres horas
5) (=write) poner, escribirwhat do you want me to put? — ¿qué quieres que ponga or escriba?
put your name at the top of the paper — ponga or escriba su nombre en la parte superior del papel
put the title in capital letters — pon or escribe el título en letras mayúsculas
•
I've put you on the waiting list — le he puesto en la lista de esperaput it on my account — (Comm) cárguelo a mi cuenta
•
he put a line through the offending paragraph — tachó el párrafo controvertido•
to put one's signature to sth — firmar algo6) (=invest) invertir•
to put money into a company — invertir dinero en una compañíaI've put a lot of time and effort into this — he invertido un montón de tiempo y esfuerzo en esto, le he dedicado a esto mucho tiempo y esfuerzo
"I'm not getting much out of this course" - "well, you're not putting much into it, are you?" — -no estoy sacando mucho de este curso -tampoco es que te estés esforzando mucho, ¿no?
7) (=contribute)•
to put sth towards sth — contribuir (con) algo hacia algoI'll pay for the bike but you'll have to put something towards it — yo pagaré la bici pero tú tienes que contribuir con algo
I'm going to put the money towards a holiday — voy a poner or guardar el dinero para unas vacaciones
8) (=expound, submit) [+ views] expresar, exponerthis will give people an opportunity to put their views — esto dará a la gente la oportunidad de expresar or exponer sus puntos de vista
he puts the case for a change in the law — plantea or expone argumentos a favor de un cambio en la ley
she puts a convincing case — presenta or da argumentos convincentes
•
the proposal was put before Parliament — la propuesta se presentó ante el parlamento•
to put sth to sb, how will you put it to him? — ¿cómo se lo vas a decir or comunicar?I put it to you that... — les sugiero que...
the chairman put the proposal to the committee — el presidente sometió la propuesta a votación en el comité
9) (=estimate)•
they put the loss at around £50,000 — calcularon or valoraron las pérdidas en unas 50.000 librashis fortune is put at 3 billion — se calcula or valora su fortuna en 3 billones
the number of dead was put at 6,000 — se calculó or estimó el número de muertos en 6.000
•
some put the figure as high as 20,000 — algunos estiman que la cifra llega hasta 20.00010) (=rank)•
he put himself above the law — creía estar por encima de la ley•
I wouldn't put him among the greatest poets — yo no le pondría entre los más grandes poetas•
we should never put money before happiness — no deberíamos nunca anteponer el dinero a la felicidadI put the needs of my children before anything else — para mí las necesidades de mis hijos van por delante de todo lo demás or son más importantes que todo lo demás
11) (=set)•
she put my brother against me — puso a mi hermano en contra mía•
to put a watch to the right time — poner un reloj en hora12) (=throw)•
to put the shot — (Sport) lanzar el peso13) (St Ex) (=offer to sell) [+ stock, security] declararse vendedor de14) (=bet)see put on2.INTRANSITIVE VERB(Naut)•
to put into port — entrar a puertothe ship put into Southampton — el barco entró a or en Southampton
•
to put to sea — hacerse a la mar3.COMPOUNDput option N — (St Ex) opción f de venta a precio fijado
- put away- put back- put by- put down- put in- put off- put on- put onto- put out- put over- put up- put upon* * *[pʊt]
1.
2)a) ( place) poner*; (with care, precision etc) colocar*, poner*; ( inside something) meter, poner*to put something in the oven — poner* or meter algo en el horno
did you put salt in it? — ¿le pusiste or le echaste sal?
I put myself on the list — me apunté or me puse en la lista
not to know where to put oneself o (AmE also) one's face (colloq) — no saber* dónde ponerse or meterse
to put something behind one — olvidar or superar algo
b) (install, fit) poner*3)a) ( thrust)she put her head around the door/out of the window — asomó la cabeza por la puerta/por la ventana
b) (send, propel)c) ( Sport)to put the shot — lanzar* el peso
4)a) ( rank) poner*she puts herself first — se pone ella primero or en primer lugar
to put something above/before something: I put honesty above all other virtues para mí la honestidad está por encima de todas las demás virtudes or por encima de todo; he puts his art before everything else — antepone su arte a todo
b) (in competition, league)this victory puts them in o into the lead — con esta victoria pasan a ocupar la delantera
c) ( estimate)to put something at something: I'd put the figure at closer to $40,000 — yo diría que la cifra es más cercana a los 40.000 dólares
5) ( cause to be) poner*to put something to good use — \<\<time/ability/object\>\> hacer* buen uso de algo
6) (make undergo, cause to do)to put somebody to something: I don't want to put you to any trouble no quiero causarle ninguna molestia; I put her to work — la puse a trabajar; death, shame I 1), test I 1) b) etc
7)a) (attribute, assign)to put something on something: I couldn't put a price on it no sabría decir cuánto vale; I put a high value on our friendship — valoro mucho nuestra amistad
b) ( impose)to put something on something/somebody: they put a special duty on these goods gravaron estos artículos con un impuesto especial; to put the blame on somebody echarle la culpa a algn, culpar a algn; it put a great strain on their relationship — eso sometió su relación a una gran tensión
8)a) (instill, infect)to put something in(to) something: who put that idea into your head? — ¿quién te metió esa idea en la cabeza?
b) ( cause to have)to put something in(to) something: the fresh air put some color into his cheeks — el aire fresco les dio un poco de color a sus mejillas
9)a) ( invest)to put something into something — \<\<money\>\> invertir* algo en algo
b) (bet, stake)to put something on something — \<\<money\>\> apostar* or jugarse* algo a algo
c) ( contribute)to put something toward something — contribuir* con algo a algo, poner* algo para algo
10) (fix, repose)to put something in something/somebody: I put my trust in you puse or (liter) deposité mi confianza en ti; I don't put much faith in conventional medicine — no le tengo mucha fe a la medicina convencional
11) ( present) \<\<views/case\>\> exponer*, presentar; \<\<proposal\>\> presentarto put something to somebody: to put a question to somebody hacerle* una pregunta a algn; the employers' offer will be put to a mass meeting la oferta de la patronal será sometida a votación en una asamblea; I put it to you that... — (frml) mi opinión es que...
12) (write, indicate, mark) poner*what shall I put? — ¿qué pongo?
13) ( express) decir*(let me) put it this way: I wouldn't invite him again — te digo lo siguiente: no lo volvería a invitar
to put something well/badly — expresar algo bien/mal
2.
to put to sea — hacerse* a la mar, zarpar
Phrasal Verbs:- put away- put back- put by- put down- put in- put off- put on- put out- put over- put past- put up -
12 глаз
глазokulo;♦ на \глаз okultakse, proksimume;сказа́ть пря́мо в \глаза́ diri rekte kaj malkaŝe;с \глазу на \глаз inter kvar okuloj;темно́, хоть \глаз вы́коли kompleta mallumo;в чьи́х-л. \глаза́х laŭ ies opinio;смотре́ть во все \глаза́ rigardi plej atente;идти́ куда́ \глаза́ глядя́т iri kien okuloj rigardas;невооружённым \глазом per nuda okulo;за \глаза́ malantaŭ la dorso.* * *м. (мн. глаза́, род. п. мн. глаз)1) ( орган зрения) ojo mзакати́ть глаза́ — poner los ojos en blanco
пя́лить глаза́ разг. — clavar los ojos
вы́смотреть (прогляде́ть) глаза́ разг. — quebrarse los ojos
враща́ть глаза́ми — girar (hacer bailar) los ojos
иска́ть глаза́ми — buscar con los ojos (con la vista)
есть, пожира́ть глаза́ми разг. — comer, devorar con los ojos
глаза́ на вы́кате — ojos abombados (reventones, saltados, saltones)
поту́хшие глаза́ — ojos apagados
вла́жные глаза́ — ojos blandos (tiernos)
запла́канные глаза́ — ojos llorosos
белёсые глаза́ — ojos overos
продолгова́тые (миндалеви́дные) глаза́ — ojos rasgados
голубы́е глаза́ — ojos zarzos
синя́к под глазом, подби́тый глаз — ojo a la funerala
то́мные глаза́ — ojos de besugo (de carnero)
косы́е глаза́ — ojos de bitoque
вырази́тельные глаза́ — ojos parleros (que hablan)
коси́ть глаза́ми ( о лошади) — ensortijar los ojos
засверка́ть ( о глазах) — encandilarse los ojos
скоси́ть глаза́ — volver los ojos
2) ( взгляд) mirada fоки́нуть, изме́рить глазом (глаза́ми) — abarcar, medir con la mirada
встре́титься глаза́ми — cruzar las miradas
3) ( зрение) vista f, ojo mлиши́ться глаз — perder la vista
о́стрый глаз — vista de lince (de águila)
о́пытный (намётанный) глаз — ojo experimentado (versado, ducho)
име́ть ве́рный глаз — tener buen ojo
наско́лько хвата́ет (куда́ достаёт) глаз — hasta donde alcanza la vista
о́пытный глаз врача́ — ojo clínico (médico)
••воро́ний глаз ( растение) — ahorcalobo m, parís m
дурно́й глаз — mal de ojo
невооружённым (просты́м) глазом — a simple vista
на глаз — a ojo, a ojo de buen cubero, a bulto
за глаза́ разг. — por detrás, a espaldas, en ausencia (de)
с глазу на глаз — a solas, cara a cara, frente a frente
с пья́ных глаз прост. — con ojos encandilados
ни в одно́м глазу́ — sin beber ni gota; sin tener ni gota de sueño
в чьи́х-либо глаза́х ( во мнении) — a los ojos de, a la cara de; a (ante) los ojos de
на чьи́х-либо глаза́х — ante los ojos de, en presencia de
с каки́ми глаза́ми (появиться, показаться) — con qué cara
в глаза́ (сказать, назвать) — a la cara
в глаза́ не вида́ть (+ род. п.) — no haber visto hasta ahora, no conocer
глаза́ разбежа́лись ( у кого-либо) — no saber donde poner los ojos (alguien)
глаза́ на лоб ле́зут ( у кого-либо) прост. — saltársele los ojos ( a alguien)
глаза́ б мои́ не гляде́ли (не смотре́ли) на (+ вин. п.), глаза́ б мои́ не ви́дели (не вида́ли) (+ род. п.) — ojalá (que) no lo vean (vieran) mis ojos
глаза́ у него́ на мо́кром ме́сте разг. — es un llorón
куда́ глаза́ глядя́т (идти, бежать и т.п.) — a donde le lleve el viento
куда́ ни кинь глазом — donde se pongan los ojos, donde se ponga la vista
откры́ть глаза́ ( кому-либо на что-либо) — abrir los ojos ( a alguien en algo)
закры́ть глаза́ (на + вин. п.) — cerrar los ojos (a, ante), hacer la vista gorda (en, a)
зама́зать глаза́ ( кому-либо) разг. — poner una venda en los ojos (a)
мозо́лить глаза́ ( кому-либо) прост. — tener hasta la coronilla (a), tener aburrido (a)
отвести́ глаза́ ( кому-либо) — dar dado falso
верте́ться перед глаза́ми — bailar ante los ojos; ser un pegote
не каза́ть (не пока́зывать) глаз разг. — no dejarse ver
пока́зываться (попада́ться) на глаза́ разг. — dejarse ver (caer)
смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́ (в о́ба глаза) — estar con cien ojos, ser todo ojos
гляде́ть пря́мо (сме́ло) в глаза́ (+ дат. п.) — mirar a los ojos (a), mirar cara a cara (a)
смотре́ть (гляде́ть) чьи́ми-либо глаза́ми (на + вин. п.) — ver por los ojos de otro (con ojos ajenos)
(темно́,) хоть глаз вы́коли — no se ve un burro a dos pasos
убира́йся с глаз доло́й! — ¡retírate de la vista!
остеклене́вшие глаза́ — ojos vidriosos
у всех на глаза́х — a ojos vistas
вы́таращив глаза́ (от ужаса, гнева) — con los ojos fuera de las órbitas
пе́ред глаза́ми — delante de los ojos
ра́ди прекра́сных глаз — por sus ojos bellidos
глаза́ разгоре́лись ( на что-либо) — abrió tanto ojo
у него́ глаза́ засвети́лись ( от радости) — se le alegraron los ojos
подня́ть глаза́ к не́бу — alzar (levantar) los ojos al cielo
броса́ться в глаза́ — dar en los ojos (una cosa)
сде́лать знак глаза́ми — dar (hacer) del ojo
щу́рить глаза́ ( кокетливо) — dormir los ojos
положи́ть глаз на кого́-либо, что-либо — echar el ojo a uno, una cosa
мозо́лить глаза́, лезть на глаза́ — estar tan en los ojos
ра́довать глаз — henchirle (llenarle) el ojo
не своди́ть глаз с чего́-либо — irse los ojos por (tras) una cosa
взгляну́ть совсе́м други́ми глаза́ми ( на кого-либо) — mirar con otros ojos
не спуска́ть глаз (с кого, чего-либо) — no quitar los ojos, no tener ojos más que para...
зака́тывать глаза́ — poner (tornar) los ojos en albo (blanco)
утомля́ть глаза́ — quebrarse los ojos
вы́бить (подби́ть) глаз — saltar un ojo
не верь глаза́м свои́м! — ¡mucho ojo!, que la vista engaña
не спуска́й глаз! — ¡ojo al Cristo, que es de plata!
цени́ть (бере́чь) пу́ще глаза — cuidar como (a) los ojos de la cara
с глаз доло́й - из се́рдца вон посл. — ojos que no ven corazón que no siente; a espaldas vueltas, memorias muertas; para no querer no ver
у стра́ха глаза́ велики́ посл. — tiene el miedo muchos ojos; el temor siempre sospecha lo peor
в чужо́м глазу́ соло́минку ви́дишь, а в своём не ви́дишь и бревна́ посл. — ves la paja en el ojo ajeno y no ves la viga en el tuyo
* * *м. (мн. глаза́, род. п. мн. глаз)1) ( орган зрения) ojo mзакати́ть глаза́ — poner los ojos en blanco
пя́лить глаза́ разг. — clavar los ojos
вы́смотреть (прогляде́ть) глаза́ разг. — quebrarse los ojos
враща́ть глаза́ми — girar (hacer bailar) los ojos
иска́ть глаза́ми — buscar con los ojos (con la vista)
есть, пожира́ть глаза́ми разг. — comer, devorar con los ojos
глаза́ на вы́кате — ojos abombados (reventones, saltados, saltones)
поту́хшие глаза́ — ojos apagados
вла́жные глаза́ — ojos blandos (tiernos)
запла́канные глаза́ — ojos llorosos
белёсые глаза́ — ojos overos
продолгова́тые (миндалеви́дные) глаза́ — ojos rasgados
голубы́е глаза́ — ojos zarzos
синя́к под глазом, подби́тый глаз — ojo a la funerala
то́мные глаза́ — ojos de besugo (de carnero)
косы́е глаза́ — ojos de bitoque
вырази́тельные глаза́ — ojos parleros (que hablan)
коси́ть глаза́ми ( о лошади) — ensortijar los ojos
засверка́ть ( о глазах) — encandilarse los ojos
скоси́ть глаза́ — volver los ojos
2) ( взгляд) mirada fоки́нуть, изме́рить глазом (глаза́ми) — abarcar, medir con la mirada
встре́титься глаза́ми — cruzar las miradas
3) ( зрение) vista f, ojo mлиши́ться глаз — perder la vista
о́стрый глаз — vista de lince (de águila)
о́пытный (намётанный) глаз — ojo experimentado (versado, ducho)
име́ть ве́рный глаз — tener buen ojo
наско́лько хвата́ет (куда́ достаёт) глаз — hasta donde alcanza la vista
о́пытный глаз врача́ — ojo clínico (médico)
••воро́ний глаз ( растение) — ahorcalobo m, parís m
дурно́й глаз — mal de ojo
невооружённым (просты́м) глазом — a simple vista
на глаз — a ojo, a ojo de buen cubero, a bulto
за глаза́ разг. — por detrás, a espaldas, en ausencia (de)
с глазу на глаз — a solas, cara a cara, frente a frente
с пья́ных глаз прост. — con ojos encandilados
ни в одно́м глазу́ — sin beber ni gota; sin tener ni gota de sueño
в чьи́х-либо глаза́х ( во мнении) — a los ojos de, a la cara de; a (ante) los ojos de
на чьи́х-либо глаза́х — ante los ojos de, en presencia de
с каки́ми глаза́ми (появиться, показаться) — con qué cara
в глаза́ (сказать, назвать) — a la cara
в глаза́ не вида́ть (+ род. п.) — no haber visto hasta ahora, no conocer
глаза́ разбежа́лись ( у кого-либо) — no saber donde poner los ojos (alguien)
глаза́ на лоб ле́зут ( у кого-либо) прост. — saltársele los ojos ( a alguien)
глаза́ б мои́ не гляде́ли (не смотре́ли) на (+ вин. п.), глаза́ б мои́ не ви́дели (не вида́ли) (+ род. п.) — ojalá (que) no lo vean (vieran) mis ojos
глаза́ у него́ на мо́кром ме́сте разг. — es un llorón
куда́ глаза́ глядя́т (идти, бежать и т.п.) — a donde le lleve el viento
куда́ ни кинь глазом — donde se pongan los ojos, donde se ponga la vista
откры́ть глаза́ ( кому-либо на что-либо) — abrir los ojos ( a alguien en algo)
закры́ть глаза́ (на + вин. п.) — cerrar los ojos (a, ante), hacer la vista gorda (en, a)
зама́зать глаза́ ( кому-либо) разг. — poner una venda en los ojos (a)
мозо́лить глаза́ ( кому-либо) прост. — tener hasta la coronilla (a), tener aburrido (a)
отвести́ глаза́ ( кому-либо) — dar dado falso
верте́ться перед глаза́ми — bailar ante los ojos; ser un pegote
не каза́ть (не пока́зывать) глаз разг. — no dejarse ver
пока́зываться (попада́ться) на глаза́ разг. — dejarse ver (caer)
смотре́ть (гляде́ть) во все глаза́ (в о́ба глаза) — estar con cien ojos, ser todo ojos
гляде́ть пря́мо (сме́ло) в глаза́ (+ дат. п.) — mirar a los ojos (a), mirar cara a cara (a)
смотре́ть (гляде́ть) чьи́ми-либо глаза́ми (на + вин. п.) — ver por los ojos de otro (con ojos ajenos)
(темно́,) хоть глаз вы́коли — no se ve un burro a dos pasos
убира́йся с глаз доло́й! — ¡retírate de la vista!
остеклене́вшие глаза́ — ojos vidriosos
у всех на глаза́х — a ojos vistas
вы́таращив глаза́ (от ужаса, гнева) — con los ojos fuera de las órbitas
пе́ред глаза́ми — delante de los ojos
ра́ди прекра́сных глаз — por sus ojos bellidos
глаза́ разгоре́лись ( на что-либо) — abrió tanto ojo
у него́ глаза́ засвети́лись ( от радости) — se le alegraron los ojos
подня́ть глаза́ к не́бу — alzar (levantar) los ojos al cielo
броса́ться в глаза́ — dar en los ojos (una cosa)
сде́лать знак глаза́ми — dar (hacer) del ojo
щу́рить глаза́ ( кокетливо) — dormir los ojos
положи́ть глаз на кого́-либо, что-либо — echar el ojo a uno, una cosa
мозо́лить глаза́, лезть на глаза́ — estar tan en los ojos
ра́довать глаз — henchirle (llenarle) el ojo
не своди́ть глаз с чего́-либо — irse los ojos por (tras) una cosa
взгляну́ть совсе́м други́ми глаза́ми ( на кого-либо) — mirar con otros ojos
не спуска́ть глаз (с кого, чего-либо) — no quitar los ojos, no tener ojos más que para...
зака́тывать глаза́ — poner (tornar) los ojos en albo (blanco)
утомля́ть глаза́ — quebrarse los ojos
вы́бить (подби́ть) глаз — saltar un ojo
не верь глаза́м свои́м! — ¡mucho ojo!, que la vista engaña
не спуска́й глаз! — ¡ojo al Cristo, que es de plata!
цени́ть (бере́чь) пу́ще глаза — cuidar como (a) los ojos de la cara
с глаз доло́й - из се́рдца вон посл. — ojos que no ven corazón que no siente; a espaldas vueltas, memorias muertas; para no querer no ver
у стра́ха глаза́ велики́ посл. — tiene el miedo muchos ojos; el temor siempre sospecha lo peor
в чужо́м глазу́ соло́минку ви́дишь, а в своём не ви́дишь и бревна́ посл. — ves la paja en el ojo ajeno y no ves la viga en el tuyo
* * *ngener. (âçãëàä) mirada, (çðåñèå) vista, ojo -
13 Walsh, Raoul
1887-1980Nacido en Nueva York el 11 de marzo de 1887, los primeros anos de la vida de Raoul Walsh son oscuros. Lo encontramos ya, sin duda, en 1907 como actor de la version teatral de “The Clansman”, novela de Thomas Dixon que inspirarara a David W. Griffith su celebre pelicula El nacimiento de una nacion (The Birth of a Nation, 1915). Despues de la correspondiente gira, de vuelta ya en su ciudad natal, continua con su carrera de actor que, entre otros logros, lo lleva a interpretar, a las ordenes de Griffith, el papel de John Wilkes Booth, asesino del presidente Lincoln, en El nacimiento de una nacion. Ya antes, en 1914, habia empezado a dirigir bajo la supervision del propio Griffith.Su primer largometraje, co-realizado por Christy Cabanne, es Life of Villa (1915), pero sus dos peliculas mudas mas famosas son, sin discusion, The Thief of Bagdad (El ladron de Bagdad, 1924), deslumbrante espectaculo visual ro dado para la productora de su protagonista, Douglas Fairbanks, y La fragil voluntad (Sadie Thompson, 1928), melodrama a la medida de su protagonista, Gloria Swanson, que produjo el filme. Hasta entonces, albores ya del sonoro, Walsh no habia prestado una atencion especial al western. Lo hizo de inmediato, como muestran sus primeros filmes sonoros del genero, En el viejo Ari zona (In Old Arizona, 1929), que fue el primero de una larga lista con el Cisco Kid como protagonista, y La gran jornada (The Big Trail, 1930), de larga duracion y largo presupuesto. Precisamente durante el rodaje de la primera de las dos peliculas citadas perdio un ojo en un accidente, por lo que tuvo que ser sustituido por Warner Baxter como protagonista de la pelicula, y auxiliado por Irving Cummings en la direccion. En la Fox entre 1929 y 1935, en la Paramount hasta 1939 y en lo sucesivo en Warner Bros, Raoul Walsh ira consolidando su categoria como realizador hasta 1964, ano de estreno de su ultima pelicula, precisamente un western, hermoso y testimonial.Aunque sus habilidades como creador cinematografico tienen mas largo alcance que el que se limita al western, dejemos constancia de que, con toda probabilidad, es en este genero donde consigue sus mejores obras, sencillas, serenas, con un importante sentido de la narracion en imagenes. Como caso curioso, hay que indicar que Walsh hizo un remake de dos de sus peliculas, El ultimo refugio (High Sierra, 1941), dura historia de gangsters inscrita de lleno en el genero negro que convirtio en una estrella a Humphrey Bogart, y Objetivo Birmania (Objective Burma!, 1945), filme belico. Ambos remakes los realizo en clave de western: Juntos hasta la muerte (Colorado Territory, 1949) y Tam bores lejanos (Distant Drums, 1951), respectivamente. Algo indica este detalle sobre su “aficion” al genero. Al final de su carrera construyo algunos de sus mejores westerns, y tambien alguno que otro en tono de parodia, como Un rey para cuatro reinas (The King and Four Queens, 1956) y La rubia y el sheriff (The Sheriff of Fractured Jaw, 1959).In Old Arizona (En el viejo Arizona) (co-d.: Irving Cummings). 1929. 95 minutos. B y N. Fox. Warner Baxter, Edmund Lowe, Dorothy Burgess.The Big Trail (La gran jornada). 1930. 125 minutos. Blanco y Negro. Fox. John Wayne, Marguerite Churchill.Wild Girl (El beso redentor). 1932. 78 minutos. Blanco y Negro. Fox. Charles Farrell, Joan Bennett, Ralph Bellamy.Dark Command (Mando siniestro). 1940. 93 minutos. Blanco y Negro. Republic. John Wayne, Claire Trevor, Walter Pidgeon.They Died with Their Boots On (Murieron con las botas puestas). 1942. 140 minutos. Blanco y Negro. WB. Errol Flynn, Olivia De Havilland, Arthur Kennedy.Pursued. 1947. 101 minutos. Blanco y Negro. WB. Teresa Wright, Robert Mitchum, Judith Anderson.Cheyenne. 1947. 100 minutos. Blanco y Negro. WB. Dennis Morgan, Jane Wyman, Janis Paige.Silver River (Rio de plata). 1948. 110 minutos. Blanco y Negro. WB. Errol Flynn, Ann Sheridan, Thomas Mitchell.Colorado Territory (Juntos hasta la muerte). 1949. 94 minutos. Blanco y Negro. WB. Joel McCrea, Virginia Mayo, Dorothy Malone, Henry Hull.Along the Great Divide (Camino de la horca). 1951. 88 minutos. Blanco y Negro. WB. Kirk Douglas, Virginia Mayo, John Agar.Distant Drums (Tambores lejanos). 1951. 101 minutos. Technicolor. WB. Gary Cooper, Mari Aldon, Richard Webb.The Lawless Breed (Historia de un condenado). 1953. 83 minutos. Tech nicolor. Universal. Rock Hudson, Julia Adams, Mary Castle, John McIntire.Gun Fury (Fiebre de venganza). 1953. 83 minutos. Technicolor. 3D. Co lumbia. Rock Hudson, Donna Reed, Phil Carey.Saskatchewan (Rebelion en el fuerte). 1954. 87 minutos. Technicolor. Universal. Alan Ladd, Shelley Winters, Robert Douglas.The Tall Men (Los implacables). 1955. 121 minutos. Color DeLuxe. Cinema - Scope. Fox. Clark Gable, Jane Russell, Robert Ryan, Cameron Mitchell.The King and Four Queens (Un rey para cuatro reinas). 1956. 84 minutos. Color DeLuxe. CinemaScope. Russ-Field-Gabco (UA). Clark Gable, Eleanor Parker, Jo Van Fleet.Band of Angels (La esclava libre). 1957. 127 minutos. Warnercolor. WB. Clark Gable, Yvonne De Carlo, Sidney Poitier.The Sheriff of Fractured Jaw (La rubia y el sheriff). 1959. 110 minutos. Color DeLuxe. CinemaScope. Fox. Kenneth More, Jayne Mansfield, Henry Hull.A Distant Trumpet (Una trompeta lejana). 1964. 115 min. Technicolor. Pa navision. Warner Bros. Troy Donahue, Suzanne Pleshette, Diane McBain. -
14 xeneral
Xeneral, general, en general todo, ya saben.————————Xeneral, general del Ejército en este caso el Xeneral Franco. —Como han podido ustedes observar, la Xuntura además de ser un diccionario de la Chingua d'Asturies es además como la historia en general de las costumbres y hechos que han sucedido en mi Tierrina, y el Xeneral Franco ha tenido mucho que ver por lo menos en lo que concierne a mi vida. Si no fuese el Xeneral Franco la República quizás hubiera ganado la guerra Civil Española, y al ser mi padre un gran republicano, muy culto y cabal, seguramente me hubiese proporcionado estudios, y yo sé que en cualquiera de ellos hubiese triunfado plenamente, olvidándome por encontrarme inmerso continuamente en el quehacer que tuviese, de lo que ahora estoy haciendo, pero el Xeneral Franco gano la guerra, y su régimen asesino a mi padre y me dejó a mi tirado siendo un niño en la cuneta de la vida como huérfano de los Rojos despreciado y olvidado de toda protección. A pesar de todo, yo en el transcurrir de mis años e ir dándome cuenta de lo que había sucedido, llegué a comprender en algunas cosas al Xeneral Franco, y por esta razón le he hecho este poema. —Con esto pretendo decir, que para hablar con cierta propiedad de las costumbres y forma de hablar de un Pueblo, hay que sin ningún genero de dudas haberlas vivido en todo su plenitud en el mismo lugar donde el ancestro vive, y el Xeneral Franco, por una serie de circunstancias todas nefastosas para mí, me condeno a hacerlo, ya que si él hubiese sido vencido por la República, yo hubiera tenido una carrera, y no podría ser el humilde y sencillo Xulín de LLuza, ni haber hecho la Xuntura, bajo ningún concepto ni forma. ¿Me comprenden verdad? —Vencer o Morir fue desde siempre la vida del Xeneral, el fue el general más joven del mundo en su época, el ganó la guerra de Marruecos en los años veinte para todos los españoles, porque me consta que derechistas e izquierdistas le aclamaron como el héroe que era, que desde la nada había subido al más alto escalón de los héroes de la Patria, vendiendo su vida en infinidad de combates por el amor que tenía hacía su España. ''EL DICTADOR" —Desde los infinitos espacios donde mora mi Novia la Cadarma, mi espíritu de indómito guerrero, ya en el lugar donde reina la calma, a mi España querida me dirijo, por la voz de un poeta de mi Pueblo, que le dejé sin padre y sin casa. —Xamás quixe tiranizar a mious xentes, todas valientes, Nobles e Hidalgas, a las cuales desde niño he aprendido a quererlas con el amor de la Patria, yo por ellas desde joven he luchado y mi sangre a raudales la vertí, sin esperar más recompensa que el contentar a mi amada Patria. —Fue por este amor que he profesado a mi España que serví como soldado, por lo que en dictador me he proclamado, para poder sacarla del caos más taimado, donde la anarquía y el latrocinio a la Guerra Civil la habían llevado. —You coyí la nuexa Patria esfuétcharada, ameruxá d'odius, de fame ya vengancia, ya en sous cuarexas endenantes bazcuchandu corrompináes de bon goro ya de plata, taben entóus escosáes tan d'afechu, comu 'l entamu d'una vírxen ou d'una vieya. —Forun baldrayus ya banduerus dirixentes lus que colarun con la cauroxa bétchada, porque vendiendo sus ideas con sus gentes, se xebrárun con las riquezas pan del pueblo p'oitres ñaciones qu'enxamás las degolguierun, dexandu a España en la mixeria desfecha. —Huyeron los políticos cobardes apaxiétcháus per el goru y la riqueza, convirtiéndose en traidores despreciables, robando el pan de los huérfanos de guerra, y dejando abandonados en el frente a unos héroes que morían por su causa. —You m’erixí 'n ditador per el temor, qu’oitres dirixentes baldrayantes ya banduerrus, fexeran denuéu con les xentes de miou Patria, lu mesmu que cheldaran lus chabascus ya xebráus, que nin roxus, nin prietus forun nin yeran, porque siempre habrá cobardes y traidores que robaran y asesinaran al humilde pueblo, en cualquier régimen que la Patria tenga. —Yo levanté la patria desgajada con férreo mando y dura disciplina, rodeado de odios, y de hipócritas desprecios que no pudieron doblegarme nunca. —Hoy que mi cuerpo reposa bajo losa y es enjambre de gusanos que lo gozan, mi espíritu feliz y siempre sosegado, por mi fiel Novia la celosa Cadarma, al poeta más humilde yo le digo que al pueblo diga esta mi charla. —He vencido el odio y la venganza, ganando tras la muerte mi última batalla, cuando vi como mi pueblo unido decía adiós a mi muerto cuerpo, con el llanto al glorioso y sentido, donde no presencie ni odios ni venganza. —Sólo una hidalga nación como es España, puede decir con sano e indomable orgullo desde la muerte y la ruina, sin la ayuda de ningún pueblo amigo, como venganza pobre y despreciada, por la causa de yo ser un dictador, que consiguió que mi Patria inigualada tan sin igual proeza alcanzara. —Ahí os dejo ahora en paz y hartos, con un Rey inteligente y muy humano, para que alcancéis la libertad entera, ¡pero cuidado, hijos de mi Patria Amada, que si no sabéis bien comportaros, el mismo Rey inteligente y noble, sabrá convertirse en otro dictador, que sabrá defender a viva fuerza la paz y dignidad de la Patria, que vosotros no supisteis conservar, pisoteando la libertad honrada, buscando al dictador que os quitara la libertad que conquistasteis el mismo día que me fui con mi Novia la Cadarma! —Como pueden ustedes observar en todo el transcurrir de este diccionario, el “régimen dictatorial del Xeneral Franco", me quitó, me asesinó, me destrozó todo lo más sagrado, querido y necesario que pueda tener un ser Humano, si deximimus la propia vida. Sin embargo yo se muy bien, que el Xeneral Franco no se enteró de miles de atropellos y deshumanizantes asesinatos que se cometieron en nuestra querida y amada Patria España, pues mi propio padre que fue Laureado como él cuando entrambos y dos eran legionarios y luchaban unidos por la Patria España en el Protectorado de Marruecos, digo que mi padre condenado a muerte por Roxu en la cárcel demoníaca de Oviedo de aquellos tiempos de venganza y muerte, fue indultado por el Caudillo, y aún así su “régimen” lo asesinó.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xeneral
-
15 cuéllebre
Cuéllebre, dios mitológico astur que no se quién le inventó. Porque este humilde asturianista entiende que todos los dioses debían o deben de valer para algo. Lo que yo sé es que la Cuéllebre si que existe, y voy haber de que manera se la puedo describir a ustedes. —Pe les nuétches de les primaveires ya de lus branus el cullebrón fae unus cantaríus que you ya tóus lus que nus criamus nes aldines ureámus fatásu de veices, entóus les cullebres que ten nel celu cuerren pal lláu d'él, ya cundu tan nel sou chugar, xi son más de meta l'ucena, fáen engarradiétcha entexigu, perque ‘l cuéllebre nun pué cheldar l'amore namái que disdi seis pabaxu, anxina ye qu'istis cullebres tenen que trabayar pal cuéllebre, queru falar, que tenen qu'allimentálu, metantu qu'éches caten un xeitu p'apadrentase, ya isti tempu lu más llargu pué xer de dous ou tres díes, Lluéu les cullebres acaidonaben al cullebrón fasta la xacéa qu'endenantes viexen elexíu, ya chindi namái qu'el sol tubiés nel sou meyor magüestu, enriestrábemse toes les cullebres al cullebrón fayendu un treizu que s'abayaba entrevolgáu dientru la llimiaga que d'éches s’esgolgaba, anxina comu les babayes esplumaróuxas que sous boques bazcuyaben, ya tou ísti verdouxu esplumaraxu de llimiagues xebrábase d'eches per un buraquín que pa tal lleldar dexaben xin pieschar nel treizu qu'encaldaben, anxina yera qu'ista llimiaga ‘l cayer nel xuelu per debaxu de les cullebres metanes ente ‘l polvu ya ‘l areniscu, ya nel cheldar que les cullebres entrevolgábense y' encibiétchanduse con xuxeanti apuxe cheldandu ‘l amore per axín nomalu, xempre nel mesmu xeitu, ya cundu xebrábense d’isiti triezu d'apadramentu, caúna d'eches pal llugar que mexor l'encaldare, peru achindi nel xuelu dóu fixeen la sou anuedadura del cibiétchu, dexaben un amaxixu de llimiagues entegolgáes col polvu yal areniscu, d'un collor prietu averdoxáu, que cundu enxugaba d'afechu golguíase una pedrina dura ya llixeira del tamañu d'un duru ya del groxor de dous. Ista pedriquina ye la "Cuéllebre”, ‘l dios mitolóxicu D'Asturies, ya nun ixi oitre qu'enventóu daquién, que cumu tantus oitres tan fayendu de les costumes yal ancestru de miou embruxadora ya melgueira Tierrina disdi fái faticáu d'anus, un cadexu de mentires y'entivoucus, que faen que la nuexa cultura nun miedre p'algamir el llugar preminenti que ye cuerrespondie. —You agüétchei la "Cuéllebre una veiz nes manes d'un afamáu curandoiru que yera un homacu viétchu ya mu dichadicheiru mu amigu de la Bruxa Xenuvava, ya del miou amu Roxendu. Le pedriquina del Cuéllebre sanaba tou ‘l envenenamientu que s'encaldare ben en prexones ou animales, namái con colocaya d'enría l'amolaura engafá. —Güéi créu qu'el miou amu Roxendu tamen teñía dalgu de freiru, pos tal mamplenáu xapíe de toes istis couxes de toes les costumes ya dioxes mitolóxicus de Nuexa Melguiera y'Embruxante Tierrina Asturiana, falábame Roxendu del Cuélllebre que yera tal pedriquina lu mesmu de bone qu'un pequenu faidor, pos tou ‘l amoláu d'envenenamentu manque fora ‘l mesmu cáncanu de Cadarma, xi la xente creía na fondeirá del sou envidayaxe nel mesterióxu poder de la Cuéllebre. TRADUCCIÓN.—En las noches de las primaveras y de los veranos, el culebrón hace unos cánticos, que yo y todos cuantos nos hemos criado en las aldeas hemos oído muchísimas veces, entonces las culebras que están en el celo, cuando sienten tal cántico, se van acercando silenciosamente hasta el lugar donde se encuentra el Culebrón, y cuando están en tal sitio, si son más de media docena, se pelean entre sí con enloquecida fiereza, porque por el instinto de vida ellas saben, que el culebrón no podrá hacer el amor nada más que de seis para abajo, una vez que ya han quedado las seis culebras que se ganaron el puesto de apadrentarse con el culebrón, éstas tendrán que trabajar para él, quiero decir, que le tienen que alimentar, mientras que buscan un lugar para apadrentarse, que este tiempo nunca suele ser mas largo de dos o tres días. Luego las culebras dirigen al culebrón hasta la yacija que antes hubiesen elegido, y en tal lugar, nada más que el sol estuviese en el sitio de más calentamiento, se enroscaban todas las culebras al culebrón, haciendo un trenzamiento que se movía sobre sí mismo revolcándose entre las babas y segregaciones pegajosas de sus cuerpos, y todo este verdoso espumaraje de babas y demás segregaciones, se escapaba de sus cuerpos por un pequeño agujero que para tal acaecer dejaban sin cerrar en el fuerte trenzado que hacían, así era que estas babas y demás pastosos y brillantes líquidos, al caer al suelo por debajo de las culebras entre el polvo y el arenisco, en el mismo suceder que las culebras con grande frenesí se enroscaban apretándose con desmedida fuerza haciéndose el amor, por así nombrarlo, siempre en el mismo lugar, y cuando ya habían satisfecho su apetencia, se marchaban de aquel trenzamiento donde se habían apadrentado, cada una de ellas para el lugar que mejor le conviniese. Pero allí en el suelo donde hubiesen hecho el amor, dejaban un amasijo de babas y demás segregaciones envuelto entre el polvo, el arenisco y demás materias que hubiere, de un oscuro y verdoso color, que cuando secaba del todo, se tornaba en una piedrecita dura, muy ligera, del tamaño de un duro en plata y del grosor de dos. Esta piedrecita misteriosa se le llamaba la "Cuéllebre", el verdadero, o mejor dicho uno de los verdaderos dioses mitológicos de mi amada Asturias, no como ese otro cuéllebre que inventó no se quién, que como tantos otros que se dedicaron y se dedican a lo mismo, que están haciendo de las Costumbres y de todo el Ancestro Cultural de mi Dulce y Embrujadora Tierrina, desde hace ya muchos años, todo un trenzamiento de mal hechas mentiras y equívocos de niños subnormales, que sólo han logrado que nuestra hermosa Cultural no medre, para alcanzar el lugar prominente que por historia y valía le corresponde. —Yo he visto el Cuéllebre una vez en las manos de un afamado curandero, que era un hombre muy pequeño y viejo, alegre y muy hablador, muy amigo de la Bruja Genoveva y de mi amo Rosendo. La piedrecita del "Cuéllebre”, curaba todo envenenamiento que se hiciese en persona o animal, nada más con colocarla encima del mal envenenado, pues tal parecía la milagrosa piedra como si fuese un mágico imán que atrayera todo el envenenamieto que tuviera el ser tratado. —Hoy yo creo que mi amo Rosendo también tenía algo de misterioso y de curandero, pues tantísimo sabía de todas las cosas y costumbres de todos los dioses mitológicos de Nuestra Dulce y Embrujadora Tierrina Asturiana, decíame Rosendo del “Cuéllebre'' que era tal piedrecita lo mismo de buena que un pequeño dios que hiciera el bien en todo momento, pues todo mal de envenenamiento, aunque fuese el mismo cáncer de muerte, si las gentes creían con verdadera profundidad de pensamiento en poder y misterio de l’ "Cuéllebre" sanaban con rapidez. —Amindi ya disde bén pequenu, cundu `l xiñor Llaurianu ´l Curandeiru me falaba de lus dioxes mitolóxicus de nuexa Terra, ya poñíe endugues sequéi ´l Cuéllebre xegún lu pintaben comu ´n dragón chandu fuéu fora enxindi un dióus mitolóxicu, perquéi xegún sous entolenares, xendu Asturies una terra tan aviñoná de vexetaxón, nel tempu agosteiru, cundu tous les yerbes tan rexeques, ya grebes que namái con arimái una pocecha de fuéu s´entamanga un enxedu que lu mesmu queimaba ´l conceyu enteiru,axina que conxidera me falaba ´l xiñor Llaurianu, xi ´l Cuéllebre enruxuráu cumencipiare char fuéu pel sou focicu llantandu queimes per tous lus lláus, ademái aquindi n´Asturies nun ye terra de dragones, pamín tou ístu del dióus Cuéllebre nun ye namai qu´un enrréu adubexáu con dalgu de máxicu,qu´enxindi nun lu papen namai que lus que tan escosáus d´entolenus. —A mí ya desde pequeño, cuando el señor Llauriano el Curandero me hablaba de los dioses mitológicos de Nuestra Tierra, ya ponía en dudas que el Cuéllebre según lo pintaban, como dragón echando fuego fuese en si un dios mitológico, porque según sus pensares, siendo Asturias una tierra tan llena de vegetación, en el tiempo agostero, cuando todas las hierbas estén secas, tanto que nada más con arrimarle una chispa de fuego, se origina un incendio que lo mismo quemaba el concejo entero, así que considera, me decía el señor Lauriano, si el Cuéllebre enloquecido empieza a lanzar fuego por sus hocicos haciendo quemas por todas partes. —Además aquí en Asturias no es tierra de dragones, para mi todo esto del dios Cuélebre no es nada más que un enredo envuelto con algo de magia que en si no lo cree nada más que aquellos que tienen seco el entendimiento.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > cuéllebre
-
16 money
(coins or banknotes used in trading: Have you any money in your purse?; The desire for money is a cause of much unhappiness.) dinero- moneylender
- lose/make money
money n dinerotr['mʌnɪ]1 (gen) dinero■ how much money have you got? ¿cuánto dinero tienes?■ careful! that's worth a lot of money ¡cuidado! eso vale mucho dinero2 (currency) monedaplural noun moneys / monnies1 SMALLLAW/SMALL architecture dinero\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLfor my money... en mi opinión..., para mí...■ for my money, this is the best car on the road para mí, este es el mejor coche que hayit's money for old rope es dinero regaladomoney is the root of all evil el dinero es el origen de todos los malesmoney makes the world go round el dinero mueve el mundomoney talks poderoso caballero es don Dinerothere's money in something algo es un buen negocio, dar algo mucho dineroto be in the money ser rico,-ato be made of money estar forrado,-a de dineroto be rolling in money estar forrado,-a de dineroto come into money heredar una suma de dineroto get one's money's worth sacar partido del dineroto have money to burn tener dinero de sobrato put money into something invertir en algoto put money on something apostar por algoto put one's money where one's mouth is obrar de acuerdo con lo que uno diceyour money or your life! ¡la bolsa o la vida!money market mercado financieromoney order giro postalmoney supply masa monetarian.• busilis s.m.• dinero s.m.• efectivo s.m.• guita s.f.• moneda s.f.• monís s.m.• parné s.m.• plata s.f.'mʌnipaper money — papel m moneda, billetes mpl
it cost $300, but it was worth the money — costó 300 dólares, pero valió la pena
what's the money like where you work? — (colloq) ¿qué tal pagan donde trabajas? (fam)
he's earning good money — está ganando un buen sueldo, está ganando bien
their European operation is making a lot of money — su operación europea está dando mucho or produciendo grandes beneficios
to put money into something — invertir* or poner* dinero en algo
you pay(s) your money and you take(s) your choice — (set phrase) es a gusto del consumidor
for my money — (colloq) para mí
it's money for jam o for old rope — (BrE) es dinero regalado
to be in the money — estar* forrado (fam)
to be made of money — nadar en la abundancia, tener* mucho dinero
to have money to burn — tener* dinero de sobra
to put one's money where one's mouth is — (colloq) obrar de acuerdo a sus (or mis etc) opiniones
to spend money like water — gastar dinero como si fuera agua
['mʌnɪ]to throw good money after bad — seguir* tirando dinero (a la basura)
1. N1) (gen) dinero m•
"money back if not satisfied" — "si no queda satisfecho le devolvemos su dinero"•
to bring in money — aportar dinero•
to come into money — heredar dinero•
when do I get my money? — ¿cuándo me vas a pagar?•
to earn good money — ganar un buen sueldo, ganar su buen dinero or dinerito *, ganar sus buenos dineros or dineritos *I paid or gave good money for it — pagué un buen dinero por ello
•
I'd rather be paid in money — prefiero que me paguen en dinero•
your money or your life! — ¡la bolsa o la vida!- have money to burn- throw good money after bad- be in the money- be made of moneyfor my money —
that's the one for my money! — ¡yo apostaría por ese!
I'd put money on it —
he'll be back, I'd put money on it — apuesto (lo que sea) a que volverá
- put one's money where one's mouth is- spend money like water- throw one's money about or around- throw money at a problem- get one's money's worthhe certainly gives the audience its money's worth — la verdad es que con él el público sale contento
- money is the root of all evilburn I, 2., 1), coin 2., colour 1., 1), even 1., 3), hand 1., 1), licence I, 1., 2), a), marry 1., 1), ready 4.2) (Jur)monies or moneys (pl) sumas fpl de dinero2.CPD [worries, problems] de dinero, económicomoney back guarantee N — garantía f de devolución (del dinero)
money belt N — riñonera f
money economy N — economía f monetaria
money laundering N — blanqueo m de dinero
money laundering operation N — operación f de blanqueo de dinero
money laundering scandal N — escándalo m de blanqueo de dinero
money laundering scheme N — sistema m de blanqueo de dinero
money market N — bolsa f or mercado m de valores, mercado m monetario
money matters NPL — asuntos mpl financieros
money order N — (US) giro m postal
money prize N — premio m en metálico
money spider N — araña f de la suerte
the money supply N — la oferta or masa monetaria, el volumen de moneda
* * *['mʌni]paper money — papel m moneda, billetes mpl
it cost $300, but it was worth the money — costó 300 dólares, pero valió la pena
what's the money like where you work? — (colloq) ¿qué tal pagan donde trabajas? (fam)
he's earning good money — está ganando un buen sueldo, está ganando bien
their European operation is making a lot of money — su operación europea está dando mucho or produciendo grandes beneficios
to put money into something — invertir* or poner* dinero en algo
you pay(s) your money and you take(s) your choice — (set phrase) es a gusto del consumidor
for my money — (colloq) para mí
it's money for jam o for old rope — (BrE) es dinero regalado
to be in the money — estar* forrado (fam)
to be made of money — nadar en la abundancia, tener* mucho dinero
to have money to burn — tener* dinero de sobra
to put one's money where one's mouth is — (colloq) obrar de acuerdo a sus (or mis etc) opiniones
to spend money like water — gastar dinero como si fuera agua
to throw good money after bad — seguir* tirando dinero (a la basura)
-
17 pull
s.1 tirón (act of pulling)jalón (Am. salvo R.Plata)2 fuerza.3 influencia (familiar) (influence)4 succión, tiro.5 tirador.6 esfuerzo.vt.1 tirar de (tug); apretar (trigger)2 atraer (attract)3 sacar (extract) (tooth, cork)4 ligarse a (familiar) (sexually) (británico), levantarse a (R.Plata, Venezuela)to pull a bank job atracar un bancoto pull a face hacer una muecapull the other one! (it's got bells on!) (familiar) ¡no me vengas con ésas!, ¡a otro perro con ese hueso! (español de España), ¡no mames! (español de México)she's not pulling her weight no arrima el hombro (como los demás)to pull a fast one on somebody (familiar) hacer una jugarreta o engañar a alguien6 jalar, halar, tirar de.7 deslizar.8 despegar.9 accionar, halar.10 ligar.11 traccionar.12 solicitar de otro programa o de otra computadora.vi.tirar, jalar (Am. salvo R.Plata) ( at o on de) (pt & pp pulled) -
18 other
1.
1) (adjective, pronoun the second of two: I have lost my other glove; I've got one of my gloves but I can't find the other (one).) otro2) (adjective, pronoun those people, things etc not mentioned, present etc; additional: Some of them have arrived - where are the others?; The baby is here and the other children are at school.) otro3) (adjective (with day, week etc) recently past: I saw him just the other day/morning.)•
2. conjunction(or else; if not: Take a taxi - otherwise you'll be late.) si no, de no ser así, de lo contrario- other than
- somehow or other
- someone/something or other
- somewhere or other
other1 adj otroother2 pron otrothis one's gold, but the others are silver éste es de oro, pero los otros son de plataI walked, but the others caught the bus yo fui andando, pero los demás cogieron el autobústr['ʌðəSMALLr/SMALL]1 (additional) otro,-a■ are there any other questions? ¿hay más preguntas?, ¿alguna pregunta más?2 (different) otro,-a3 (second, remaining) otro,-a1 otro,-a■ some ate everything, others ate nothing at all algunos comieron de todo, otros no comieron nada1 (different) distinto,-a1 (except) aparte de, salvo■ there was nobody other than the teacher aparte del profesor, no había nadie\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLamong others entre otros,-asevery other day etc un día sí, otro noone after the other uno tras otroor other u otro,-a■ I'll find out somehow or other de una manera u otra, me enteraréthe other day etc el otro día etcmy other half mi media naranjaother ['ʌðər] advother than : aparte de, fuera deother adj: otrothe other boys: los otros muchachossmarter than other people: más inteligente que los demáson the other hand: por otra parte, por otro ladoevery other day: cada dos díasother pron: otro, otraone in front of the other: uno tras otromyself and three others: yo y tres otros, yo y tres mássomewhere or other: en alguna parteadj.• demás adj.• otro, -a adj.• otros adj.adj.indef.• otro adj.indef.s.indef.• otro s.indef.
I 'ʌðər, 'ʌðə(r)a) (different, alternative) otro, otra; (pl) otros, otrasare there any other possibilities? — ¿hay alguna otra posibilidad?
b) ( the remaining one or ones) otro, otra; (pl) otros, otrasthe other children are all older than me — los otros or los demás niños son todos mayores que yo
c) ( in addition) otro, otra; (pl) otros, otrasanswer Section A and two other questions — conteste la sección A y dos preguntas más or y otras dos preguntas
d) ( recent)
II
1)a) (different, alternative one or ones) otro, otraothers — otros, otras
he was called Richard something or other — se llamaba Richard no sé cuánto or no sé qué (fam)
b) ( the remaining one or ones) otro, otraothers — otros, otras
what do the others think? — ¿qué piensan los demás or los otros?
c) ( additional one or ones) otro, otraothers — otros, otras
answer the first three questions and one other — conteste las tres primeras preguntas y otra or y una más
2)other than — ( apart from) aparte de; ( different from) distinto (or distinta etc) de or a
other than John, who's going to go with you? — ¿quién va a ir contigo aparte de John or además de John?
III
somehow or other — de alguna manera, de algún modo
somewhere/sometime or other — en algún sitio or lugar/momento
I could not have intervened other than when I did — no podría haber intervenido más que cuando lo hice
['ʌðǝ(r)]where would you like to live? - anywhere other than London — ¿dónde te gustaría vivir? - en cualquier (otro) sitio or lugar menos en Londres, en cualquier sitio or lugar que no sea Londres
1.ADJ otroall the other books have been sold — todos los otros or los demás libros se han vendido
•
every other day — cada dos días•
if there are no other questions... — si no hay más preguntas...•
the other one — el otro/la otra•
some actor or other — un actor cualquiera•
other people — los otros, los demássome other people have still to arrive — todavía no han llegado todos, aún tienen que llegar algunos más
•
on the other side of the street — al otro lado de la calle•
among other things she is a writer — entre otras cosas es escritora•
some other time — en otro momento, en otra ocasión•
there must be some other way of doing it — debe haber alguna otra forma de hacerlo2.PRONthe other — el otro/la otra
the others — los otros/las otras, los/las demás
the others are going but I'm not — los demás van, pero yo no
some do, others don't — algunos sí, otros no
•
one after the other — uno tras otro•
among others — entre otros•
are there any others? — (gen) ¿hay algún otro?; (=any unaccounted for) ¿falta alguno?; (=anybody unaccounted for) ¿falta alguien?•
you and no other — solamente tú•
none other than — el mismísimo/la mismísima•
one or other of them will come — uno de ellos vendráeverysomebody or other — alguien, alguno
3.ADV•
somewhere or other — en alguna parte, en algún lado•
other than him — aparte de él* * *
I ['ʌðər, 'ʌðə(r)]a) (different, alternative) otro, otra; (pl) otros, otrasare there any other possibilities? — ¿hay alguna otra posibilidad?
b) ( the remaining one or ones) otro, otra; (pl) otros, otrasthe other children are all older than me — los otros or los demás niños son todos mayores que yo
c) ( in addition) otro, otra; (pl) otros, otrasanswer Section A and two other questions — conteste la sección A y dos preguntas más or y otras dos preguntas
d) ( recent)
II
1)a) (different, alternative one or ones) otro, otraothers — otros, otras
he was called Richard something or other — se llamaba Richard no sé cuánto or no sé qué (fam)
b) ( the remaining one or ones) otro, otraothers — otros, otras
what do the others think? — ¿qué piensan los demás or los otros?
c) ( additional one or ones) otro, otraothers — otros, otras
answer the first three questions and one other — conteste las tres primeras preguntas y otra or y una más
2)other than — ( apart from) aparte de; ( different from) distinto (or distinta etc) de or a
other than John, who's going to go with you? — ¿quién va a ir contigo aparte de John or además de John?
III
somehow or other — de alguna manera, de algún modo
somewhere/sometime or other — en algún sitio or lugar/momento
I could not have intervened other than when I did — no podría haber intervenido más que cuando lo hice
where would you like to live? - anywhere other than London — ¿dónde te gustaría vivir? - en cualquier (otro) sitio or lugar menos en Londres, en cualquier sitio or lugar que no sea Londres
-
19 Bacon, Lloyd
1890-1955Lloyd Bacon sera siempre recordado como el director de La calle 42 (42nd Street, 1933) y de Desfile de candilejas (Footlight Parade, 1933). Por lo demas, es un ho nesto, antiguo y prolifico profesional, que realiza mas de cien peliculas desde 1922, de las que casi 40 son mudas. Nacido en San Jose, California, perteneciente a una familia inmersa en el mundo escenico, sus primeros pasos en este universo los da como actor sobre un escenario. En Holly wood, ya en 1915, pasa por Essenay, Mutual y Triangle co mo especialista y actor, antes de convertirse en guionista y director a las ordenes de Mack Sennett. En 1925 pasa a Warner Bros, donde desarrollara la ma yor y mejor parte de su carrera como director, que incluye los dos musicales citados. En 1944 pasa a la Fox, y a partir de 1948 alterna con otras productoras. Ninguno de sus cuatro westerns es memorable, pero los dos primeros se plantean como peliculas de prestigio, con actores conocidos y una duracion su perior a la media de los westerns de la epoca.Cowboy from Broadway. 1938. 80 minutos. Blanco y Negro. WB. Dick Powell, Pat O’Brien, Priscilla Lane, Dick Foran.The Oklahoma Kid. 1939. 85 minutos. Blanco y Negro. WB. James Cagney, Humphrey Bogart, Donald Crisp, Rosemary Lane.Silver Queen (Reina de la plata). 1942. 80 minutos. Blanco y Negro. UA. George Brent, Priscilla Lane, Bruce Cabot.The Great Sioux Uprising (La carga de los indios sioux). 1953. 80 minu tos. Technicolor. Universal. Jeff Chandler, Faith Domergue, Lyle Bettger. -
20 Dwan, Allan
1885-1981Allan Dwan, canadiense de nacimiento, es uno de los grandes veteranos de Hollywood. En activo como director desde 1911, realizo una enorme cantidad de cortos hasta que, en 1913, se paso a las historias largas, alguna tan magnifica como su version de Robin de los bosques (Robin Hood, 1922), con el atletico Douglas Fairbanks como protagonista. No perdio su buen pulso narrativo con la llegada del sonoro, y hasta que ceso su actividad, en 1961, estuvo dirigiendo filmes con regularidad, demostrando casi siempre su buen hacer. Por alguna razon, probablemente inconfesable, siento especial predileccion por Ligeramente escarlata (Slightly Scarlet, 1956), que podria haber sido una magnifica muestra de cine negro o emparentado con el, y por sus westerns tardios, desde Montana Belle en adelante, pero es probable que sus mejores filmes, aparte del citado Robin de los bosques, destacable por su dinamismo y por su sentido del humor, tal vez algo ingenuo, sean Suez (Suez, 1938) y Arenas sangrientas (Sands of Iwo Jima, 1949).Frontier Marshal. 1939. 71 minutos. Blanco y Negro. Fox. Randolph Scott, Nancy Kelly, Cesar Romero.Trail of the Vigilantes (La senda de los heroes). 1940. 75 minutos. Blanco y Negro. Universal. Franchot Tone, Broderick Crawford, Peggy Moran, Andy Devine.Northwest Outpost. 1947. 91 minutos. Blanco y Negro. Republic. Nelson Eddy, Ilona Massey, Joseph Schildkraut.Angel in Exile (co-d.: Philip Ford). 1948. 90 minutos. Blanco y Negro. Republic. John Carroll, Adele Mara, Thomas Gomez.Surrender. 1950. 90 minutos. Blanco y Negro. Republic. Vera Ralston, John Caroll, Walter Brennan.Belle le Grand. 1951. 90 minutos. Blanco y Negro. Republic. Ver Ralston, John Carroll, Hope Emerson.Montana Belle. 1952. 82 minutos. Trucolor. RKO. Jane Russell, George Brent, Scott Brady, Forrest Tucker.The Woman They Almost Lynched. 1953. 90 minutos. Blanco y Negro. Republic. John Lund, Brian Donlevy, Audrey Totter, Joan Leslie.Silver Lode (Filon de plata). 1954. 81 minutos. Technicolor. RKO. John Payne, Lizabeth Scott, Dan Duryea, Dolores Moran.Passion. 1954. 84 minutos. Technicolor. RKO. Cornel Wilde, Yvonne De Carlo, Raymond Burr.Cattle Queen of Montana (La reina de Montana). 1954. 88 minutos. Technicolor. RKO. Barbara Stanwyvk, Ronald Reagan, Gene Evans.Tennessee’s Partner (El jugador). 1955. 87 minutos. Technicolor. Superscope. RKO. John Payne, Ronald Reagan, Rhonda Fleming, Coleen Gray.The Restless Breed. 1957. 86 minutos. Eastmancolor. Fox. Scott Brady, Ann Bancroft, Jay C. Flippen.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
como una plata — ► locución adjetiva Limpio y reluciente … Enciclopedia Universal
plata — (Del lat. *plattus, *platus, plano, del gr. πλάτος). 1. f. Elemento químico de núm. atóm. 47. Metal escaso en la corteza terrestre, se encuentra nativo, en granos o vetas, y en algunos minerales. De color blanco, brillante, con sonoridad peculiar … Diccionario de la lengua española
Plata — (Del lat. platus, a, lámina metálica.) ► sustantivo femenino 1 QUÍMICA Metal precioso, blanco, brillante, dúctil y maleable, usado en orfebrería y joyería. 2 Moneda o medalla hecha de este metal. 3 ECONOMÍA Dinero o riqueza en general. SINÓNIMO… … Enciclopedia Universal
Una de dos — Una de dos, también conocida como Una de dos, el amor en los tiempos del triángulo fue una sitcom y una telecomedia dramática argentina emitida por Telefe, que contaba la historia de Eva, y su chanteajoso marido, Oscar que se anota en un reality… … Wikipedia Español
Una hora a Tokyo — {{Ficha de álbum |nombre = Una Hora a Tokyo |carátula = |tipo = Álbum de estudio |artista = Airbag |lanzamiento = 2008 |grabación = |género = [[[Hard rock]] |duración = |discográfica = Warner Music |productor = |compilador = |calificación =… … Wikipedia Español
Plata — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Plata (desambiguación). Plata Paladio ← Plata → Cadmio Cu … Wikipedia Español
Plata dulce — Saltar a navegación, búsqueda Plata dulce Título Plata dulce Federico Luppi y Julio de Grazia. P … Wikipedia Español
Plata y Oro de Potosí — Saltar a navegación, búsqueda La plata y oro que se extrajo de Potosí (Bolivia) dio la vuelta al mundo, activando las economías de Europa y Oriente durante la colonización. Fue el Patrón plata de la moneda de la India, la Rupia; en China y… … Wikipedia Español
Una película de huevos — Título Una película de huevos Ficha técnica Dirección Rodolfo Riva Palacio Alatriste Gabriel Riva Palacio Alatriste Producción Huevocartoon, Fidecine, Vide … Wikipedia Español
Plata quemada — Saltar a navegación, búsqueda Para la novela ver Plata quemada (novela) Plata quemada es una película argentina dirigida por Marcelo Piñeyro y basada en la novela homónima publicada por Ricardo Piglia en 1997. Plata quemada Título Plata quemada… … Wikipedia Español
Como Calcio 1907 — Saltar a navegación, búsqueda Como Nombre completo Como Calcio 1907 Apodo(s) Lariani Fundación 1907 E … Wikipedia Español